Śladami Piastów Śląskich

Czasy piastowskie

Ziemia brzeska przynależąca do Śląska stanowiła część rodzącej się Polski od czasów Mieszka i Bolesława Chrobrego. W 1311 r powstało księstwo brzeskie (później księstwo brzesko-legnickie), którym władali Piastowie Śląscy. W 1372 roku król Polski Ludwik Węgierski, zrzekł się praw do Śląska na rzecz Królestwa Czech. Ostatnim księciem śląskim z rodu Piastów był panujący do 1675 r. książę brzeski Jerzy IV Wilhelm, a od tego czasu księstwo legnicko-brzeskie stało się własnością Habsburgów (Austrii). Łącznie region ten przynależy do Polski przez 393 lata.

Kościół św. Jakuba Apostoła w Małujowicach

Gotycki kościół został wybudowany w 1250 roku. Kościół ma jeden z najbogatszych w Polsce zestawów gotyckich malowideł ściennych. Na przestrzeni XIV – XV wieku powstały polichromie o tematyce staro- i nowotestamentowej. Na początku XVI wieku został zbudowany nowy strop, który pokrywa 600 desek pomalowanych w barwne ornamenty roślinne (tzw. labry) i zwierzęce.

Kościół św. Jakuba Apostoła w Małujowicach

W I poł. XVI w. piastowski książę Fryderyk II wprowadził w całym księstwie brzeskim, jako obowiązujące, wyznanie luterańskie. W 1526 roku kościół w Małujowicach został przejęty przez ewangelików, w których rękach był do 1945 roku. Ponieważ ewangelicy dążyli do prostoty w wyposażeniu świątyni, to w 1817 roku wszystkie polichromie zostały pokryte tynkiem.  W 1945 roku kościół wrócił do katolików.

Obecnie odkryto spod tynku najstarsze fragmenty polichromii. Tworzy on cykl biblijny „Biblia Ubogich” utworzony z zamiarem przekazywania ludziom tematyki biblijnej za pomocą obrazów. Kościół jest zwany „Śląską Sykstyną” dzięki podobieństwu obrazu przedstawiających Sąd Ostateczny do malowidła zdobiącego Kaplicę Sykstyńską w Watykanie.

Malowane deski stropowe, chór
Polichromia ścienna
Prezbiterium
Ściana boczna

Do kościoła wiedzie gotycki portal z tympanonem przedstawiającym koronację Matki Bożej, św. Elżbietę oraz pokłon Trzech Króli. Tympanon obramowany jest cyklem rzeźb Panien Mądrych i Głupich oraz rzeźbionymi rozetami i elementami roślinnymi.

Portal kościoła w Małujowicach

Bitwa pod Małujowicami

Pod Małujowicami doszło do najważniejszej bitwy w czasie I wojny śląskiej (1740–1742), którą rozpoczął król pruski, Fryderyk II Wielki wykorzystując zamieszanie wywołane sporem o sukcesję austriacką (wstąpienie na tron austriacki przez Marię Teresę). Fryderyk II Wielki już w grudniu 1740 r. zaatakował i zajął Śląsk. Kluczowa bitwa rozegrała się 10 kwietnia 1741 roku między wojskami pruskimi Fryderyka II i wojskami austriackimi generała von Neipperga. Bitwę wygrali Prusacy. Miała ona olbrzymie konsekwencje, gdyż stworzono wtedy legendę o niezwykłych walorach pruskiej armii, co pozwoliło na zbudowanie silnej antyhabsburskiej koalicji do której dołączyły Francja, Bawaria, Saksonia i Hiszpania.

Historycy uważają bitwę pod Małujowicami za punkt zwrotny w historii Europy Środkowej, gdyż wojska pruskie pierwszy raz pokonały armię habsburską i wykonały pierwszy krok ku drodze do stworzenia zmilitaryzowanego i agresywnego państwa pruskiego, które dokonało wkrótce zjednoczenia ziem niemieckich i stało się wielkim zagrożeniem dla sąsiadów.

Szlak Polichromii Brzeskich

Średniowieczne polichromie były wykonane w wielu kościołach w okolicy Brzegu. Po przejęciu kościołów przez protestantów (w I połowie XVI w.) polichromie zabielono lub zatynkowano, gdyż nie pasowały do estetyki i liturgii ewangelickiej. Odkryto je dopiero w ubiegłym wieku podczas kolejnych remontów świątyń. Dzięki powtarzającej się scenie Pokłonu Trzech Króli udało się zidentyfikować jednego z twórców nazwanego Mistrzem z Brzegu. Malowidła odnaleziono w 11 kościołach. Dla ich popularyzacji utworzono Szlak Polichromii Brzeskich. Najciekawsze malowidła znajdują się w Brzegu (kościół św. Mikołaja), Małujowicach, Strzelnikach, Krzyżowicach i Pogorzeli.

Detale polichromii z kościoła w Małujowicach

Kuchnia regionalna

Restauracja „Wozownia” w Brzegu oferuje potrawy tradycyjne dla kuchni Śląska Opolskiego: śląski rosół z kaczki, wołowiny i kurczaka z nudlami, żeberka pieczone z pańczkrautem, opolską roladę wołową z kluskami śląskimi i modrą kapustą, „Zapiekaniec Woźnicy” (ziemniaki zapiekane z sosem kurkowym), a na deser sernik na ciepło z lodem i bitą śmietaną.

Restauracja Wozownia

Praktyczne informacje

  • Restauracja „Wozownia”, ul. Piastowska 6, Brzeg, tel. 786 869 098