Góry Świętokrzyskie: Nowa Słupia – Bodzentyn

Góry Świętokrzyskie

Wybraliśmy się na wycieczkę w Góry Świętokrzyskie. Region ten to tereny rdzennie polskie, przynależące do Polski przez 931 lat. Są one (podobnie jak Sudety) jednym z najstarszych łańcuchów górskich w Europie, wypiętrzonym 500 mln lat temu w kambrze. Stąd trzon Gór Świętokrzyskich, zwany Łysogórami zbudowany jest z kwarcytowych piaskowców prekambryjskich. Góry kilkukrotnie ulegały wypiętrzaniu, niszczeniu i zalewaniu przez morza.

Nowa Słupia

Wieś była od XIII wieku do roku 1819 własnością opactwa benedyktynów na Świętym Krzyżu. Z uwagi na rosnący ruch pielgrzymkowy, w 1351 r. król Kazimierz Wielki nadał przywilej założenia miasta. Utworzono je w nowym miejscu i nazwano Nową Słupią. W Nowej Słupi kilkukrotnie zatrzymał się m.in. król Władysław Jagiełło, pielgrzymujący do świętokrzyskiego klasztoru. W Nowej Słupi zwiedziliśmy kościół św. Wawrzyńca wybudowany w 1678 r. w stylu późnorenesansowym, z wyposażeniem barokowym.

Dymarki Świętokrzyskie

Wielką atrakcją w Słupi są starożytne dymarki. Centrum Kulturowo-Archeologiczne w Nowej Słupi jest obecnie jedynym tego typu obiektem w Polsce, a przypuszczalnie również w Europie, gdzie kompleksowo prezentowana jest problematyka starożytnej metalurgii żelaza. Ważną cechą tego obiektu turystycznego w Nowej Słupi jest fakt, że wszystkie elementy powstałej osady posiadają odzwierciedlenie w źródłach i powstały w oparciu o wykopaliska archeologiczne z okresu wpływów imperium rzymskiego odkrytych na naszych terenach.

Dymarki by Polimerek – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Bodzentyn

Bodzentyn powstał w XII i XIII wieku jako posiadłość biskupia. Król Kazimierza Wielki nadał przywilej na założenie miasta biskupowi Bodzęcie. W 1365 biskup Florian z Mokrska wzniósł tu zamek oraz otoczył miasto obronnymi murami. W 1410 zatrzymał się tu król Władysław Jagiełło, wyprawiający się na Krzyżaków. Król przyjechał tutaj 19 czerwca z Łysej Góry i przez dwa dni przebywał na dworze biskupim, przyjmując posłów od książąt pomorskich. W 1450 biskup Zbigniew Oleśnicki ufundował w Bodzentynie gotycką kolegiatę. W drugiej połowie XVI wieku zamek w Bodzentynie został przebudowany na pałacową rezydencję.

Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława Biskupa w Bodzentynie

Gotycki kościół Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława Biskupa w Bodzentynie został zbudowany w latach 1440-1452 przez Zbigniewa Oleśnickiego. Jest to budowla trójnawowa typu bazylikowego. W 1656 r. wycofujące się po klęsce pod Sandomierzem wojska Karola Gustawa wysadziły w powietrze zamek królewski i podpalili kolegiatę. Prace prowadzone w kolegiacie w ciągu XVIII w. nadały jej barokowy wystrój. Na mocy postanowienia kapituły z 1713 zatynkowano w prezbiterium XV-wieczną polichromię.