Wokół Jeziora Lednickiego: Dziekanowice, Pobiedziska

Ostrów Lednicki – miejsce Chrztu Polski, Pomnik Historii

Szczypta historii

Wyspa Ostrów Lednicki jest jednym z najważniejszych miejsc historii Polski. Na wyspie w czasach panowania Mieszka I (tuż przed 966 rokiem) zbudowano najstarszy w Polsce zespól preromańskiej architektury pałacowo-sakralnej. Za panowania Mieszka I i Bolesława Chrobrego gród Ostrów Lednicki był jednym z głównych ośrodków obronnych i administracyjnych Polski. Na wyspę prowadziły dwa mosty (o długości 438 m i 187 m), które zbudowane były z drewnianych belek wspartych na palach wbitych w dno jeziora. Olbrzymie rozmiary mostów prowadzących na lednicką wyspę pozwalają zaliczyć je do największych w tej części Europy wczesnośredniowiecznych urządzeń inżynieryjnych tego typu. Kres świetności Ostrowa Lednickiego przyniósł najazd Brzetysława I Czeskiego w 1038, kiedy zniszczono mosty i spalono gród.

Na Ostrowie toczy się akcja powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego pt. Stara baśń wskrzeszająca zamierzchłe czasy pogańskich Słowian. Obszar wschodniej Wielkopolski należy do Polski przez 930 lat.

Ostrów Lednicki – Pomnik Historii

Ostrów Lednicki to największa z pięciu wysp na jeziorze Lednica. Na wyspie znajduje się stanowisko archeologiczne oraz od 1969 roku Muzeum Pierwszych Piastów. Jest to miejsce Chrztu Polski.

Palatium Mieszka I

Budowa pałacu z kaplicą na wyspie trwała pomiędzy 936 a 985 r. Później przebudowywano go jeszcze w romańskiej technice murów w XII w. Pałac miał kształt prostokąta 32 m × 14 m. Pałac był budowlą piętrową z reprezentacyjną aulą na piętrze w zachodniej części pałacu.

Status ośrodka władzy oraz jednego z sakralnych centrów państwa, potwierdzają liczne zabytki: stauroteka (wczesnośredniowieczny relikwiarz przeznaczony do przechowywania fragmentów drzewa Krzyża Świętego), grzebień z kości słoniowej, czy złocona oprawa liturgicznej księgi, odkryte w sąsiedztwie kościoła czy pałacu. Towarzyszyło im szereg innych luksusowych dóbr ze złota, srebra i półszlachetnych kamieni. Zgromadzone na wyspie bogactwa materialne oraz funkcjonującą tu siedzibę panującego władcy ochraniała liczna załoga wojskowa, której część uzbrojenia zachowała się w jeziornych wodach. Lednickie uzbrojenie (w ilości ok. 300 egz.) należy do jednego z najliczniejszych europejskich zbiorów broni okresu wczesnośredniowiecznego.

Kaplica pałacowa

Kaplica pałacowa założona była na planie krzyża greckiego. Wschodnią ścianę kaplicy zamykała apsyda ołtarzowa, a w zachodniej znajdowało się wejście do pałacu. W narożniku południowo-zachodnim zachował się głęboki otwór studni. Na lewo od wejścia znaleziono wówczas ukryty w murze skarb XIV-wiecznych monet śląskich, z których kilka kwartników należy do egzemplarzy unikatowych.

Kościół grodowy

Znaczącą rolę odgrywał jeden ze najstarszych na ziemiach Polski kościół, w którym umieszczono groby synów Bolesława Chrobrego. Kościół ten jest jedną z pierwszych nekropolii książęcych na ziemiach polskich.

Gród w Gieczu

Giecz to jeden z najstarszych i najważniejszych ośrodków grodowych wzniesiony około 865 roku, związany z początkami państwa polskiego, który typuje się na prawdopodobną siedzibę rodową pierwszych Piastów. Gall Anonim w swojej Kronice polskiej spisanej w latach 1112–1116, we fragmencie opisującym polskie siły bojowe Bolesława Chrobrego rozmieszczone w poszczególnych grodach Gall notuje, że miał on w Gieczu „300 pancernych i 2000 tarczowników”. W Gieczu powstała dwuczłonowa forteca z wyraźnie wyodrębnioną częścią książęcą.

Okres monarchii wczesnopiastowskiej to okres intensywnego rozwoju Giecza. W drugiej połowie X wieku (prawdopodobnie w latach 80.) rozpoczęto budowę palatium książęcego wraz z przyległą do niej kaplicą w formie rotundy.

Inną kamienną budowlą wczesnopiastowską był kościół św. Jana Chrzciciela. Jego nietypowa konstrukcja sugeruje, że miały być w nim złożone relikwie nieznanego nam świętego. Na pozostałościach kamiennej świątyni wczesnopiastowskiej zbudowano drewniany kościół, który przebudowano po pożarze w 1717 r. na barokowy kościół św. Jana Chrzciciela i Matki Bożej Pocieszenia.

Na dawnym podgrodziu wzniesiono drugi wczesnopiastowski kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja. Jest to budowla romańska z XII w. Mur ma grubość 110 centymetrów i jest oblicowany kostką granitową.

Gród w Grzybowie

Wczesnośredniowieczne grodzisko w Grzybowie zostało wzniesione w latach 919–923 przez Siemomysła, ojca Mieszka I. Gród był otoczony wałem mierzącym około 9 m wysokości i 27 m jego szerokości. W trakcie budowy wału zużyto ogromne ilości drewna dębowego oraz ziemi, gliny i piasku, a do budowy konstrukcji wałowych używano dranic dartych z olbrzymich ponad 400 letnich dębów. Obiekt przejęło Muzeum Pierwszych Piastów. Na terenie grodziska postawiono rekonstrukcję chaty z przełomu XIX/XX w. oraz budynek muzeum.

Atrakcją dla turystów jest Grzybowski Turniej Wojów.

Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach

Skansen w Dziekanowicach to skansen wsi wielkopolskiej położony jest nad brzegiem jeziora Lednica. W skansenie prezentowane są domy, budynki inwentarskie, stodoły wraz z wyposażeniem tak zaaranżowane, żeby całość tworzyła naturalnej wielkości wieś. Kompozycję uzupełniają drewniany kościół, kaplica, barokowy dwór z folwarkiem, karczma, wiatraki, młyn wodny. W zespole dworskim oraz w części budynków znajduje się ekspozycja muzealna prezentująca przedmioty codziennego użytku ilustrujące rolnicze i rzemieślnicze życie.

Pola Lednickie

Na terenie wsi Imiołki, w jej części noszącej nazwę Pola Lednickie, na brzegu Jeziora Lednica odbywają się coroczne modlitewne spotkania młodzieży – Lednica 2000. Prowadzi tędy szlak pątniczy Droga św. Jakuba. Znajduje się tu Brama Ryba, zwana Bramą Trzeciego Tysiąclecia. Brama ma kształt ryby – z języka greckiego Ichthys, symbolu Jezusa Chrystusa. Brama została wybudowana z inicjatywy poznańskiego dominikanina o. Jana Góry. Dojście do bramy stanowi Droga Trzeciego Tysiąclecia, która symbolizuje drogę, jaką trzeba przejść, aby dojść do Chrystusa. Przejście pod bramą jest integralną częścią spotkań Lednickich. Dom Jana Pawła II należy do kompleksu zabudowań ośrodka lednickiego Laboratorium Wiary Jana Pawła II, i przeznaczony jest do studiowania nauki papieża Jana Pawła II.

Skansen Miniatur Szlaku Piastowskiego i gród w Pobiedziskach

Skansen Miniatur jest zlokalizowany w Pobiedziskach. Prezentuje on makiety obiektów historycznych związanych ze Szlakiem Piastowskim w jego obecnym i częściowo historycznym kształcie oraz z procesem rozwoju osadnictwa i kształtowania się państwowości polskiej. Skansen otwarty został w 1998 r. Obiekt obejmuje około 35 budowli z terenu Szlaku Piastowskiego. Miniatury wykonane zostały w skali 1:20.

W sąsiedztwie parku miniatur zrekonstruowano wczesnośredniowieczny gród piastowski. Mieści się tam wystawa machin oblężniczych: machiny neurobalistyczne, kusza wałowa, onager, pluteje, 14-osobowy taran, trebusz, czy wieża oblężnicza). Na terenie założenia organizowane są imprezy rekonstrukcyjne i rycerskie.

Kuchnia regionalna

Turystów przyjeżdżających nad Jezioro Lednickie obsługuje kilka karczm regionalnych. Najbardziej znane są dwie. Pierwsza mieści się przy Wielkopolskim Parku Etnograficznym. Ulokowana jest w XVIII wiecznej podcieniowej drewnianej chałupie. W Karczmie Lubczynek można poznać tradycyjne regionalne potrawy- żurek podawany tradycyjnie w pajdzie, gzik z pyrami w łupince, placki i kluski ziemniaczane, schabowy, czy też świeże ryby z jeziora Lednickiego. Specjalnością restauracji są smalec i placuszki ziemniaczane ze śmietaną.

Druga to Karczma na Lednicy, położona nad jeziorem (plaża). Karczma oferuje regionalne potrawy – żur staropolski, pierogi, kopytka i inne swojskie rarytasy, takie jak kiełbasa z własnej wędzarni.

Pożyteczne informacje

• Karczma Lubczynek, Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach
• Karczma na Lednicy, Dziekanowice 34a

Zaplanuj wycieczkę