Jaskinia Raj

Chęciny

Chęciny otrzymały prawa miejskie w pierwszej połowie XIV wieku. W XV -XVI w. miasto było ośrodkiem górnictwa i przemysłu sukienniczego. W Chęcinach wydobywano marmury, srebro, miedź i ołów. W drugiej połowie XVI wieku istniał tu zbór kalwiński oraz w latach 1570–1597 także zbór braci polskich. W XVII wieku miasto zostało zniszczone podczas rokoszu Zebrzydowskiego. Jeszcze więcej zniszczeń przyniosły wojny szwedzkie i najazd Jerzego II Rakoczego.

Rynek w Chęcinach
Ratusz, rzeźba Władysława Łokietka
Studnia na Rynku

Zamek Chęciny

Na wzgórzu nad Chęcinami na przełomie XIII i XIV w. zbudowano zamek królewski. W 1331 r. szykujący się do wojny z Krzyżakami Władysław Łokietek zwołał na zamku w Chęcinach zjazd ziem małopolskich i wielkopolskich. Właśnie z tego miejsca w 1331 roku wyruszono na bitwę pod Płowcami. Kazimierz Wielki zamienił zamek w niezdobytą przez ponad 250 lat królewską fortecę, znacznie go rozbudowując. Między innymi w tym czasie zostały podwyższone kamienne wieże. W 1387 na zamku więziony był brat króla Jagiełły kniaź Andrzej Garbaty. Zamek został zniszczony podczas wojen szwedzkich. Zamek pozostaje ruiną od XVIII w.

Zamek w Chęcinach by Arianus – Own work, CC BY-SA 3.0
Zamek w Chęcinach byChemik12 – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Zamek w Chęcinach

Dziedziniec otaczały wysokie na 9 metrów mury ze strzelnicami i gankiem dla straży. Wyższe piętra wież dobudowane zostały z cegły najprawdopodobniej w XVI wieku.

Wieże zamkowe, widok na dziedziniec by Jakub Hałun – Own work, CC BY-SA 4.0
Brama wjazdowa na zamek w Chęcinach by Magdalia25 – Own work, CC BY-SA 3.0 pl
Czworokątna baszta z XV wieku

Warownia dzieli się na dwie części:

  • zamek górny, położony między dwiema basztami z murem o grubości 2 m;
  • zamek dolny tzw. Przygródek, z obszernym dziedzińcem zakończonym skośną, czworokątną basztą z XV wieku i furtką sklepioną w gotycki łuk.
Zamek dolny tzw. Przygródek, z obszernym dziedzińcem
Zamek, widok z boku
Loch wieży wypełniony obecnie pieniędzmi

Kościół św. Bartłomieja

Kościół św. Bartłomieja to gotycki kościół z XIV w., z wyposażeniem renesansowym. Zapewne ufundował go król Władysław I Łokietek (około 1315 roku), ale jej budowę ukończył syn Łokietka, król Kazimierz III Wielki (ok. 1350 roku). W czasie reformacji, od 1571 roku kościół został przejęty przez arian. W 1603 roku został zwrócony katolikom i dokonano jego ponownej konsekracji.

Kościół św. Bartłomieja by Magdalia25 – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Chęcinach, wnętrze by Adrian Tync – Own work, CC BY-SA 4.0
Wejście na wzgórze zamkowe
Kościół św. Bartłomieja oraz widok na zamek by SchiDD – Own work, CC BY-SA 4.0

Zespół franciszkański z klasztorem

Późnorenesansowy klasztor z XIV w. został ufundowany przez Kazimierza Wielkiego. W 1640 r. dobudowano późnorenesansowy budynek klasztorny z kopułową kaplicą Branickich.

Zespół franciszkański by Magdalia25 – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Budynek bramny, klasztor franciszkański by Adambbc – Own work, CC BY-SA 3.0 pl
Kaplica św. Leonarda, tzw. Branickiego by Adambbc – Own work, CC BY-SA 3.0 pl

Klasztor bernardynek

W Chęcinach znajduje się klasztor klarysek z 1643, a od 1930 r. sióstr bernardynek.

Klasztor klarysek, obecnie bernardynek by Magdalia25 – Own work, CC BY-SA 3.0 pl

Synagoga Chęciny

Prawo do osiedlania Żydom nadał w 1581 r. król Stefan Batory. W 1939 r. ludność żydowska stanowiła 56% mieszkańców Chęcin. W czasie okupacji istniało tu getto dla 4 tysięcy osób. We wrześniu 1942 roku Niemcy dokonali deportacji Żydów z chęcińskiego getta do obozu zagłady w Treblince. Synagogę wybudowano w XVII w., obecnie mieści się w niej ośrodek kultury.

Synagoga by Polimerek – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Chęciny jako Kamieniec Podolski

W sąsiedztwie zamku w Chęcinach był kręcony film Pan Wołodyjowski. Na wschodnie stronie wzgórza zamkowego została zbudowana olbrzymia makieta zamku z Kamieńca Podolskiego, której szkielet tworzyły drewniane bale, a wierzch był obity workami zamalowanymi by przypominać prawdziwy kamień.

Zamek w Kamieńcu Podolskim (UA) by Grzegorz Gołębiowski – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Jaskinia Raj

Jaskinia Raj – wapienna jaskinia krasowa położona na terenie rezerwatu przyrody Jaskinia Raj, wyróżniająca się wyjątkowo bogatą, różnorodną i dobrze zachowaną szatą naciekową, należąca do unikatowych w Polsce obiektów krasowych. Jaskinia Raj znajduje się w obrębie wychodni wapieni dewońskich, budujących niewielkie wzniesienie Malik.

W osadach jaskiniowych nie odnaleziono żadnych szczątków ludzkich, stwierdzono natomiast obecność zębów i kości dużych ssaków, takich jak niedźwiedź jaskiniowy i brunatny, mamut, hiena jaskiniowa, nosorożec włochaty, piżmowół, żubr pierwotny, renifer, koń, lis polarny. W ciągu ostatnich tysięcy lat wejście do jaskini zostało całkowicie zasypane (co zapewne ochroniło szatę naciekową jaskini).  Jaskinia została odkryta w końcu 1963 roku.

Wnętrze Jaskini Raj, stalagnat by PT Łysogóry – Praca własna, CC BY-SA 4.0
Nacieki stalaktytowe w Jaskini Raj

Kuchnia regionalna

Na tradycyjną kuchnię polską warto wpaść do Zajazdu Pod Srebrną Górą na chęcińskim Rynku. Możemy zamówić smaczny żurek, rosół, a na drugie danie polędwiczki wieprzowe, schabowy oraz przysmak rycerski.

Praktyczne informacje

  • Zajazd Pod Srebrną Górą, pl. 2 Czerwca 28, Rynek, Chęciny

Zaplanuj wycieczkę