Katedra św. Stanisława i św. Wacława – Pomnik Historii

Kościół Pokoju – Lista Światowego Dziedzictwa UNESCO

Szczypta historii – czasy piastowskie

Postanowiliśmy zrobić wycieczkę śladami śląskich Piastów. Wybraliśmy najpotężniejsze księstwo, które najdłużej zachowało swoją niezależność – Księstwo Świdnicko-Jaworskie. Śląsk stanowił część rodzącej się Polski od czasów Mieszka i Bolesława Chrobrego. Po rozbiciu dzielnicowym, twórcą Księstwa Świdnicko-Jaworskiego (1290 r.) był Bolko I Surowy władca z głównej linii dynastii Piastów. Największy rozkwit księstwo przeżywało za czasów Bolka II Małego (1312 – 1368), kuzyna Kazimierza Wielkiego. Książe Bolko Mały wystąpił jako sojusznik Kazimierza Wielkiego w wojnie polsko-czeskiej w latach 1345–1348. W walkach z królem Czech, Jan Luksemburskim, Bolko utracił Kamienną Górę, ale udało mu się wytrzymać oblężenie Świdnicy. Łącznie region ten przynależał do Polski przez 393 lata (do Prus i Niemiec przez 203 lata, do Czech ok. 150 lat, do Austrii 216 lat).

Bolko II Mały

Książe świdnicko-jaworski Bolko II Mały, wnuk Władysława Łokietka, prowadził szeroką ekspansję terytorialną nabywając sporo ziem na Śląsku po Kluczbork, Górny Śląsk z Siewierzem oraz Dolne Łużyce (prawie po Berlin). U schyłku XIV wieku Świdnica była drugim miastem na Śląsku po Wrocławiu. Do wybuchu wojny trzydziestoletniej (1618-1648) było to najpotężniejsze i najbogatsze księstwo na Śląsku.

Nagrobek Bolka II Małego w Krzeszowie

Katedra św. Stanisława i św. Wacława – (Pomnik Historii)

Dowodem na potęgę księcia Bolko II jest wybudowana w 1330 r. gotycka katedra św. Stanisława i św. Wacława, będąca jednym z największych kościołów Dolnego Śląska, posiadająca najwyższą na terenie całego Śląska wieżą kościelną o wysokości 103 m (szóstą co do wysokości w Polsce). W latach 1561–1629 kościół był użytkowany przez ewangelików, a w 1662 patronat nad świątynią objęli jezuici, którzy na przełomie XVII i XVIII w. dokonali barokizacji wnętrza.

Katedra św. Stanisława i św. Wacława
Wieża katedralna 103 m wysokości
Gotycki portal
Portale wejściowe
Wnętrze katedry

Większość rzeźb i ołtarzy wykonał Johann Riedel. Ołtarz główny jest jego najwybitniejszym dziełem, scena główna przedstawiająca Matkę Bożą z Dzieciątkiem w otoczeniu świętych umiejscowiona jest pod baldachimem wspartym na siedmiu kolumnach.

Ołtarz główny by Andrzej Otrębski – Praca własna, CC BY-SA 3.0

W lewej części nawy głównej usytuowana jest zabytkowa ambona wyrzeźbiona w 1698 roku przez J. Riedla.

Ambona
Organy
Sklepienie katedry by PawełS – Praca własna, CC BY-SA 4.0
Obrazy

W katedrze znajduje się Pieta o bardzo realistycznej formie z ok. 1420 r.

Pieta
Na zewnętrznych murach katedry znajdują się epitafia

Czasy czeskie

Panowanie Czech w Księstwie Świdnicko-Jaworskim objęło lata 1392–1526. Było ono wynikiem zawartego przez Bolka II układu sukcesyjnego mówiącego, iż w razie swej bezpotomnej śmierci władze przejmują Czesi.

Czasy habsburskie, Kościół Pokoju

W 1526 r. Czesi wybrali na króla Ferdynanda I Habsburga i Śląsk stał się częścią Cesarstwa Austrii. Habsburgowie byli katolikami. Gdy zaczęła się na tle religijnym wojna trzydziestoletniej (1618–1648), ewangelikom odebrano prawo do wyznawania własnej wiary i posiadania własnych kościołów. Dopiero pokój westfalski dał szansę ewangelikom na wybudowanie trzech świątyń w Jaworze, Głogowie i Świdnicy (tzw. Kościołów Pokoju), pod warunkiem wykorzystania jedynie drewna, gliny, słomy. Zgodnie z ugodą w 1657 r. wybudowano w Świdnicy wspaniały szachulcowy kościół, który został umieszczony na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Kościół Pokoju
Kościół Pokoju, epitafia, kolorowe drzwi prowadzące do prywatnych empor
Główne wejście

Kościół może pomieścić nawet 7500 wiernych, co czyni go największą drewnianą świątynią Europy. Kościół ma aż 27 wejść prowadzących do prywatnych empor (balkonów).

Wejście główne
Wnętrze ewangelickiego Kościoła Pokoju:, chór z organami, ambona

Każda zamożna rodzina miała swoją emporę (balkon), do której prowadziły niezależne schody i drzwi.

Empora książęca
Wnętrze ewangelickiego Kościoła Pokoju:, empory, ambona
Ołtarz
Ambona
Organy
Sklepienie, ołtarz, ambona
Chrzcielnica

Jednym z warunków wybudowania kościołów pokoju w ramach pokoju westfalskiego był brak wież i dzwonów. Dopiero po ugodzie z Altranstadt (1707) Cesarz Józef IHabsburg zgodził się na dobudowanie dzwonnicy i na bicie w dzwony podczas uroczystości religijnych.

Dzwonnica

Fontanna z Neptunem

Fontanna z Neptunem pochodzi z 1732 roku. Wykonana jest z piaskowca. Na środku stoi Neptun z trójzębem, u dołu leżą dwa konie morskie i Wodnik. Tarcze herbowe: dwugłowy orzeł cesarski, lew czeski, orzeł księstwa świdnicko-jaworskiego, miasta Świdnicy i hrabiego Jana Achaffgotscha.

Fontanna z Neptunem

Ratusz Świdnica

Pierwotny budynek ratusza pochodził z czasów piastowskich. Po dwukrotnych pożarach został przebudowany ostatecznie w I poł. XVIII w.

Ratusz w Świdnicy by Kateryna Baiduzha – Own work, CC BY-SA 4.0
Ratusz by Scotch Mist – Own work, CC BY-SA 4.0
Ratusz
Późnorenesansowy Dom Pod Bykami. Na parterze od 1882 roku nieprzerwanie działa apteka.
Secesyjna kamienica „Pod Hermesem”. Na szczycie wieżyczki znajduje się posąg Hermesa.

Klasztor kapucynów na miejscu zamku piastowskiego

Klasztor kapucynów zbudowano w 1680 r. a kościół św. Antoniego w latach 1682–1688. Klasztor powstał w miejscu spalonego w 1532 zamku książąt świdnickich oraz rezydencji Nostitzów z 1673 r. W wyniku kasacji zakonu w 1810 klasztor przerobiono na szpital, a w późniejszym okresie na sierociniec. Kościół natomiast po gruntownej przebudowie stał się kościołem garnizonowym (1818). Po wojnie kościół pełnił funkcje kościoła polskokatolickiego. W latach 70. XX wieku został opuszczony i opustoszały popadł w znaczna ruinę. Obecnie budynek przejął kościół zielonoświątkowy.

Kościół klasztorny Kapucynów św. Antoniego by ZeroJeden – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Klasztor krzyżowców

Historia kościoła Świętego Krzyża sięga roku 1267, kiedy to wzniesiono szpital św. Michała wraz z przyległym kościołem. Oba obiekty zostały przejęte przez Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą w 1283 roku. Komandoria powstała w 1340 roku. Zespół klasztorny w latach 1865-1868, przeszedł gruntowną przebudowę uzyskując wygląd klasycystyczny.

Kościół św. Krzyża i klasztor Krzyżowców by Chmielaczka – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Wnętrze kościoła by Januszk57 – Own work, CC BY-SA 3.0 pl

Czasy pruskie i niemieckie

W wyniku I wojny śląskiej, w 1741 r. Habsburgowie utracili Śląsk wraz ze Świdnicą na rzecz Królestwa Prus, w wyniku czego przestało istnieć Księstwo Świdnicko-Jaworskie.

W czasach pruskich Świdnica została przekształcona w twierdzę. Pod koniec XIX w. dawne bastiony, wały i fosy przekształcono w parki okalające całe centrum dzisiejszej Świdnicy.

Kuchnia regionalna

Na posiłek wybraliśmy się do Restauracji Rynek 43. Serwowane są tam takie dania jak strudel z kaszanki boleścińskiej, zupa z karpia po cystersku, dzik w koronie i Gryz Bolka.

Praktyczne informacje

  • Restauracja Rynek 43 Świdnica

Zaplanuj wycieczkę