Szczypta historii
Pomorze wraz z ziemią bytowską znalazło się w Polsce już od początku panowania Mieszka I. Później kilkukrotnie traciliśmy zwierzchność nad tą krainą, by w końcu w 1122 Bolesław Krzywousty całkowicie opanował całe Pomorze. W 1294 r. ziemia lęborsko-bytowska została objęta przez Przemysła II (następnie króla Polski), ale wkrótce została zajęta przez margrabiów brandenburskich (1307 r.) i sprzedana Krzyżakom (1329 r.).
Bytów w 1409 r. został zajęty przez wojska polskie i przekazany księciu pomorskiemu Bogusławowi VIII. Po naszej wielkiej wygranej pod Grunwaldem, w 1411 roku na mocy pokoju toruńskiego oddaliśmy Krzyżakom wszystkie zdobycze, w tym ziemię bytowską. W 1466 r. ziemia bytowska powróciła do Polski jako lenno zarządzane przez księcia szczecińskiego. W 1637 roku po bezpotomnej śmierci Bogusława XIV, ostatniego księcia zachodniopomorskiego, ziemia bytowsko-lęborska została włączona do Polski i weszła w skład województwa pomorskiego. W 1657 r. na mocy traktatów welawsko-bydgoskich została przekazana Brandenburgii (od 1701 Królestwo Prus), formalnie jako lenno Polski, aż do czasu I rozbioru Polski w 1772 r. Łączny czas przynależności ziemi bytowskiej do Polski wynosi 357 lat.
Zamek w Bytowie
Gdy Brandenburczycy w 1307 r. zaatakowali Gdańsk, to poproszeni o wsparcie Krzyżacy odparli atak Brandenburczyków, ale dokonali rzezi polskiej załogi Gdańska (1308 r.), a następnie podbili całe Pomorze Gdańskie. Dodatkowo kupili sobie ziemię bytowską i w 1390 roku zaczęli budować w Bytowie murowany zamek. W 1410 roku zamek został opanowany przez wojska Władysława Jagiełły, lecz zwrócono go Krzyżakom w 1411 r.
Zamek wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 49×70 metrów z kamieni i cegły. W narożach powstały 3 okrągłe baszty (Młyńska, Różana oraz Polna) i jedna kwadratowa (Prochowa). Przy skrzydle północno-zachodnim postawiono trzypiętrowy dom mieszkalny („Dom Zakonny”). W budynku tym znajdowały się najważniejsze pomieszczenia, takie jak refektarz, kaplica i mieszkanie prokuratora. Na najwyższej kondygnacji mieściły się magazyny. Zamek był jednym z najpóźniej zbudowanych zamków krzyżackich i przy jego projektowaniu uwzględniono rozwój broni palnej.
Podczas wojny trzynastoletniej (1454–1466) zamek ponownie opanowały wojska polskie, po czym król Kazimierz Jagiellończyk oddał go w 1466 r. w lenno księciu pomorskiemu Erykowi II. W 1637 roku po bezpotomnej śmierci Bogusława XIV, ostatniego księcia zachodniopomorskiego, zamek wraz z resztą ziemi bytowsko-lęborskiej został włączony do Królestwa Polskiego. Od tego czasu pełnił funkcję siedziby starosty królewskiego.
Kościół św. Katarzyny w Bytowie
Gotycki kościół został zbudowany w XIV w. W marcu 1945 roku, w wyniku działań wojennych, świątynia została ponownie zniszczona. Pozostała tylko ceglana wieża (obecnie muzeum).
Cerkiew św. Jerzego
Kościół pod wezwaniem św. Jerzego zbudowano pod koniec XVII w. dla ewangelików. Kościół zwany był „kaszubskim” (odbywały się tu nabożeństwa w języku kaszubskim). Kazania w miejscowym dialekcie wygłaszał tu Szymon Krofey, pastor, który przy pomocy finansowej księcia Barnima X wydał drukiem w 1586 r. „Duchowe pieśni” w języku kaszubskim. Po wojnie kościół przyznano cerkwi grecko-katolickiej.
Dworzec kolejowy
Szczególnym zabytkiem jest dworzec kolejowy, z którego nie odjeżdżają już żadne pociągi.
Część torowisk kolejowych przekształcono w ścieżki rowerowe.
Kuchnia regionalna
Na dania regionalne możemy zaprosić do restauracji Jaś Kowalski. Serwowane tam są dobre dania rybne, kaczka i pierogi.
Pożyteczne informacje
- Restauracja Jaś Kowalski, ul. Zaułek Drozdowy 3, Bytów