Zamek Krzyżtopór

Zamek Krzyżtopór jest jedną z największych ruin ufortyfikowanych rezydencji magnackich typu palazzo in fortezza w Europie. Powstała ona w 1644 r. Do czasu powstania Wersalu była to największa budowla pałacowa w Europie. Zamek ma status pomnika historii.

Herb Topór, Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku, Tadeusz Gajl, Gdańsk 2007, CC BY-SA 3.0

Zamek zbudowany został przez wojewodę Krzysztofa Ossolińskiego, herbu Topór. Budowla nigdy nie została w pełni ukończona, gdyż fundator zmarł nagle, a jego syn Krzysztof Baldwin Ossoliński poległ w bitwie pod Zborowem w 1649 roku. Zamek był zamieszkany do 1770 r., kiedy został spalony przez wojska rosyjskie w czasie obrony przez zwolenników konfederacji barskiej, którym sprzyjał ówczesny właściciel – generał Michał Jan Pac.

Ruiny zamku Krzyżtopór, widok od frontu, fot. Sz. Pawlak , NID, CC BY-SA-NC 3.0
Bastion zamkowy
Widok ogólny zamku
Część frontowa zamku, fosa
Fosa i bastion zamkowy
Brama z motywami Krzyża i Toporu

Zamek składał się z trzech podstawowych części: zespołu pałacowego z zabudowaniami gospodarczymi, założenia obronnego z fortyfikacjami typu bastionowego i z założenia ogrodowego typu włoskiego położonego poza obrębem fortyfikacji. Krzyżtopór wzniesiono na planie pięcioboku, z bastionami na narożach. Skrzydła boczne pałacu – z czterema czworobocznymi wieżami na narożach – okalały wielki dziedziniec wjazdowy.

Dziedziniec zamkowy
Dziedziniec zamkowy
Dziedziniec zamkowy

Krzysztof Ossoliński interesował się magią. Stąd zamek ma 365 okien, 52 pokojów, 12 sal i 4 baszty, co odpowiada liczbie dni, tygodni, miesięcy i pór roku.

Widok na część pałacową
Widok na część pałacową
Dziedziniec wewnętrzny, część pałacowa
Dziedziniec wewnętrzny, część pałacowa
Widok z dziedzińca wewnętrznego na bramę wjazdową
Napisy na dziedzińcu wewnętrznym
Część pałacowa
Część pałacowa
Wewnętrzne podwórza
Podpiwniczenia

Oś założenia zamkowego stanowi wieża bramna i bastion zwany Wysokim Rondlem z ośmioboczną wieżą.

Wysoki Rondel
Wysoki Rondel

Ponoć w jadalni usytuowanej w wieży znajdował się kiedyś szklany sufit z widokiem na akwarium wypełnione kolorowymi i egzotycznymi rybkami.

Wnętrze ośmiobocznej wieży
Dzisiaj zamek zamieszkują bociany

Osada neolityczna w Kopcu

Nieopodal zamku znajdziemy zrekonstruowaną osadę neolityczną w Kopcu. Współtwórcą wioski jest Tomasz Giecewicz, historyk kultury. Osada nawiązuje do kultury pucharów lejkowatych w okresie między 3700 a 1900 rokiem przed naszą erą.

www.swietokrzyskie.travel/informator_turystyczny/

Praktyczne informacje

  • Zamek Krzyżtopór jest dostępny dla turystów od 8.00 do 20.00 (w sezonie turystycznym od 1 kwietnia do 31 sierpnia, poza – krócej).