Baranów Sandomierski

Baranów prawa miejskie otrzymał w 1354 r. z rąk króla Kazimierza Wielkiego. Miasto rozwijało się dzięki handlowi zbożem spławianym Wisłą. W okresie od XVI wieku do 1655 r. Baranów był jednym z głównych ośrodków kalwinizmu w Małopolsce. W czasie potopu szwedzkiego w pobliżu miasta rozegrała się bitwa pomiędzy wojskami szwedzkimi i wojskami polskimi. Baranów został zagarnięty przez Austrię w czasie I rozbioru (1772 r.). Tereny wokół Baranowa należą do Polski przez 902 lata.

Zamek Leszczyńskich w Baranowie Sandomierskim

Siedziba rodu Leszczyńskich została zbudowana według projektu Santi Gucciego w 1606 r. Późnorenesansowy zamek, ze względu na podobieństwa zwany jest Małym Wawelem.

Zamek zbudowany został na fundamentach istniejącej tu wcześniej twierdzy. Pierwotny rycerski dwór obronny Baranowskich stał w miejscu dzisiejszego dziedzińca. W 1578 r., ówczesny właściciel, Stanisław Górka sprzedał zamek Rafałowi Leszczyńskiemu herbu Wieniawa, który wybudował tu dwór renesansowy na planie prostokąta stanowiący dziś część zachodnią zamku. Andrzej Leszczyński – wojewoda brzesko-kujawski rozbudował zamek dobudowując dziedziniec z renesansowymi krużgankami wokół nowych budynków i założył bibliotekę. Ostatnim właścicielem z rodu Leszczyńskich był Rafał – ojciec Stanisława Leszczyńskiego – króla Polski. Później zamek przechodził w ręce szeregu właścicieli (Sanguszko, Małachowski, Potocki, Krasnicki, Dolański). Po pożarze w 1867 r. odbudowę kaplicy zamkowej nadzorował Tadeusz Stryjeński, mistrz krakowskiej secesji. Witraże zaprojektowane zostały przez Józefa Mehoffera, a autorem obrazu ołtarzowego „Matka Boska Niepokalana” był Jacek Malczewski.

W 1945 r. zamek zdewastowali żołnierze rosyjscy paląc ogniska z posadzek i zabytkowych mebli. Władza ludowa przeznaczyła kaplicę na cele społeczne – przechowywano w niej zboże i nawozy sztuczne. Obecnie mieści się tutaj siedziba ARP i hotel.

Zamek otoczony jest 16-hektarowym obszarem parkowym. Za zamkiem ogród w stylu angielskim, po lewej od głównego wejścia ogród w stylu włoskim i w stylu francuskim.

Kościół Ścięcia św. Jana Chrzciciela, dawny zbór kalwiński

Późnorenesansowy kościół pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela został zbudowany przez Jana Leszczyńskiego w 1607 r. Pierwotnie wybudowano go jako zbór kalwiński (do 1655 r.). Secesyjna polichromia wnętrza, o motywach dekoracyjno-figuralnych, została wykonana w 1934 r. przez grupę malarzy pochodzących ze Lwowa. Wyposażenie kościoła stanowią XVIII-wieczne późnobarokowe ołtarze i obrazy, m.in. obraz Świętej Rodziny (kopia dzieła Rafaela Santi) oraz rzeźby św. Kazimierza Królewicza i św. Kingi.

Ratusz i rynek

Lasowiacy to grupa etnograficzna zamieszkująca głównie Równinę Tarnobrzeską i Płaskowyż Kolbuszowski. Na rynku w Baranowie mamy „Serce Lasowiackie”.

Muzeum Teatru Polskiego Radia

Muzeum gromadzi zbiory związane z Teatrem Polskiego Radia (kto jeszcze pamięta Matysiaków i W Jezioranach?). Możemy tutaj zobaczyć maszyny służące do wytwarzania efektów dźwiękowych i plakaty teatralne.

Kuchnia regionalna

Na zamku działa Restauracja Magnacka w której można znaleźć potrawy kuchni polskiej i regionalnej, pieczołowicie przygotowane, pięknie podane i podane w niepowtarzalnym klimacie zamkowym.

Świetna kuchnia regionalna i domowa serwowana jest Kuchni Domowej Smakosz w Skopaniach kilka kilometrów od Baranowa.

Pożyteczne informacje

• Restauracja Magnacka, ul. Zamkowa 22, Baranów Sandomierski
• Kuchnia Domowa Smakosz, Mielecka 3, Skopanie