Góry Sanocko-Turczyńskie

Ziemia przemyska

Ziemia przemyska przynależy do Polski łącznie 553 lat. Związek z Polską zaczyna się w 1008 r., gdy Bolesław Chrobry przyłączył na 23 lata Grody Czerwieńskie do Polski. Zostały one wkrótce podpite i włączone do Rusi Kijowskiej. W 1054 r. zmarł książę Jarosław Mądry, który rozdzielił Ruś na pięciu synów i zapoczątkował okres rozbicia dzielnicowego. Powstałe Księstwo Halicko-Wołyńskie popadało w zależność lenną od chanów tatarskich i Mongołów. Książe Daniel Halicki przeniósł stolicę z Halicza do Chełma. W 1344 r. Kazimierz Wielki przyłączył do Polski ziemię przemyską i odtąd stała się ona trwałą częścią Korony Polskiej. W Rzeczpospolitej Obojga Narodów należała do województwa ruskiego. Na skutek I rozbioru ziemia przemyska trafiła w ręce Austriaków.

Bazylika pw. Znalezienia Krzyża Świętego

Andrzej Maksymilian Fredro, kasztelan lwowski i wojewoda podolski podjął w roku 1665 zamysł wybudowania w Kalwarii Pacławskiej klasztoru i kalwarii. Na początku wybudowano drewniany kościół i klasztor, do którego sprowadzono franciszkanów.

Murowana barokowa bazylika pw. Znalezienia Krzyża Świętego została wzniesiona w latach 1770-1775 dzięki staraniom Szczepana Józefa Dwernickiego herbu Sas. Wyposażenie wnętrza reprezentuje styl późnobarokowy, ambona reprezentuje styl rokokowy. Polichromia o cechach barokowych została wykonana około 1857 roku. W świątyni znajduje się otoczony kultem obraz Matki Bożej Kalwaryjskiej.

Bazylika pw. Znalezienia Krzyża Świętego
Budynki klasztorne
Wnętrze świątyni
Ołtarz z cudownym obrazem

Cudowny obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej jest nieznanego autorstwa. Początkowo znajdował się w klasztorze franciszkanów w Kamieńcu Podolskim, skąd został wyrzucony po zdobyciu przez Turków w 1672 roku i trafił w niejasnych okolicznościach do Kalwarii Pacławskiej w 1679 r.

Cudowny obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej

Austriacy tworząc twierdzę przemyską ufortyfikowali także klasztor. Kościół i klasztor otoczono pięcioboczną fortecą bastionową. Po stronie zewnętrznej wytyczono fosy. Pozostałości bastionów widać przy wejściu od strony parkingu na teren klasztoru. Obecnie klasztor franciszkanów i bazylika są wielkim centrum pielgrzymkowym.

Kalwaria Pacławska

Lokalizacja klasztoru na szczycie góry o wysokości 465 m wykazuje duże podobieństwo do krajobrazu wokół Jerozolimy. Wraz z klasztorem zbudowano drogę krzyżową o długości ok. 1,6 km. Na wzgórzach znajduje się 35 murowanych i 7 drewnianych kaplic kalwaryjskich.

Wielki Odpust Kalwaryjski by Melman, CC BY-SA 3.0
Jedna z kapliczek kalwaryjskich

Arłamów

Tereny Gór Sanocko-Turczyńskich zostały zaraz po II wojnie światowej wysiedlone. Pod koniec lat sześćdziesiątych XX w. pod kierownictwem ówczesnego premiera Piotra Jaroszewicza został zbudowany tajny Ośrodek Wypoczynkowy „Arłamów”. Teren ośrodka obejmował obszar o powierzchni około 300 km2. Obszar o 120-kilometrowej długości granic ogrodzono. W wysokie ogrodzenie wkomponowane były przejścia dla zwierząt, tak skonstruowane, by dało się przejść tylko w kierunku do środka. Wszystkie drogi dojazdowe zamknięte były stalowymi szlabanami i strzeżone przez uzbrojone patrole wojskowe. Dla obsługi rządowych samolotów zbudowano lotnisko w Krajnej. Dla aprowizacji ośrodka, w sąsiednim Kwaszeninie stworzono Wojskowe Gospodarstwo Rolne, które hodowało rocznie 4,5 tys. sztuk bydła, ponad 1,5 tys. owiec i tysiąc sztuk trzody chlewnej. Ośrodek był miejscem polowań, na które Edward Gierek zapraszał zaprzyjaźnionych przywódców innych krajów. W ośrodku gościli m.in: sekretarz generalny KPZR Leonid Breżniew, premier ZSRR Aleksiej Kosygin, minister spraw zagranicznych ZSRR Andriej Gromyko, przywódca NRD Erich Honecker, prezydent Jugosławii Josip Broz Tito, ostatni szach Iranu Mohammad Reza Pahlawi. W okresie stanu wojennego przebywał tu od maja do listopada 1982 internowany Lech Wałęsa. Państwo arłamowskie upadło w wyniku transformacji systemowej w Polsce w 1989. Obiekt przekształcono w nowoczesny ośrodek wypoczynkowy dobudowując wiele obiektów hotelowych i rekreacyjnych.

Stary budynek, miejsce internowania Lecha Wałęsy
Tablica upamiętniająca internowanie Lecha Wałęsy
Nowe budynki hotelowe i wyciąg narciarski
fontanna na centralnym placu Arłamowa