Szczypta historii

Rydzyna leży nieopodal Leszna w południowej Wielkopolsce. Miasto było siedzibą rodu Leszczyńskich. W 1793 r. miasto dostało się pod panowanie pruskie. Na mocy traktatu wersalskiego 17 stycznia 1920 Rydzyna znalazła się znowu w granicach odrodzonej Polski. 4 września 1939 wojska niemieckie wkroczyły do miasta po zaciętych walkach. W następnych miesiącach ludność polska uległa prześladowaniom i wysiedleniom do Generalnego Gubernatorstwa. Łącznie region leszczyński należy do Polski przez 930 lat.

Rydzyna

Rydzyna otrzymała prawa miejskie w 1551 r. Od początku XVI wieku w mieście mieściła się królewska komora celna. Pod koniec XVII w. Rydzynę wraz z okolicznymi majątkami wykupili Leszczyńscy herbu Wieniawa. Zamek w Rydzynie był początkowo tylko letnią rezydencją Leszczyńskich, ale po pożarze ich siedziby w Lesznie 1656 stał się główną siedzibą rodu. Stanisław Leszczyński był królem Polski w latach 1704–1709 i 1733–1736. Ponowny wybór Leszczyńskiego na króla stał się powodem wojny o tron polski. Nastąpiła zbrojna interwencja Rosji, Austrii i Saksonii, za których protekcją obwołany został królem August III. Leszczyński przebrany za chłopa uciekł do Królewca w Prusach Książęcych.  Opuszczając ostatecznie Polskę w 1736 sprzedał swoje posiadłości ministrowi i protegowanemu Augusta II Mocnego, hrabiemu Aleksandrowi Józefowi Sułkowskiemu herbu Sulima.

Zamek w Rydzynie

Zamek w Rydzynie o powierzchni 42,5 tys. m2 jest największym zamkiem w Wielkopolsce. Barokową rezydencję Leszczyńskich wzniesiono w latach 1682–1695 na miejscu zamku z XV w.

Pierwotny gotycki zamek Rydzyńskich został zbudowany na sztucznej wyspie. W latach 1685–1695, częściowo na jego murach, wzniesiono barokową rezydencję Leszczyńskich według projektu królewskiego architekta Józefa Szymona Bellottiego. Dekorację wnętrz zrealizował Michelangelo Palloni.

Kolejna przebudowa, dokonana już dla Sułkowskich, miała miejsce w 1745 r. Śląski architekt Karol Marcin Frantz zmienił wystrój elewacji na rokokowy, założył nowe dachy i hełmy na basztach oraz przebudował salę balową, w której znalazł się plafon śląskiego malarza Georga Wilhelma Neunhertza przedstawiający apoteozę zaślubin Aleksandra Józefa Sułkowskiego z Aleksandrą Przebendowską (bogowie olimpijscy składający hołd połączonym herbom Sułkowskich i Przebendowskich).

Po wschodniej stronie zamku znajduje się park z II poł. XVII wieku, pierwotnie regularny, a ok. 1820 przekształcony na krajobrazowy, w stylu angielskim. W parku istniało wiele pawilonów (m.in. pomarańczarnia, pawilon turecki, zameczek myśliwski), z których obecnie zachował się tylko odremontowany pawilon strzelnicy.

W latach 1927–1939 w zamku funkcjonowało Gimnazjum i Liceum im. Sułkowskich prowadzone przez Fundację Sułkowskich. Zamek został przejęty na internat dla organizacji hitlerowskiej młodzieży Hitlerjugend. 29 stycznia 1945 wkraczające wojska radzieckie podpaliły zamek i nie pozwoliły miejscowej ludności podejmować działań gaśniczych. Odbudowa do stanu surowego dokonana została w latach 1950-1965.

Kościół św. Stanisława

Późnobarokowy kościół św. Stanisława zbudowano w 1751 r. z fundacji Aleksandra Józefa Sułkowskiego. Ołtarz główny pochodzi z połowy XVIII wieku – w jego mensie znajdują się relikwie św. Jukundusa, dar papieża Piusa VI dla księcia Augusta Sułkowskiego. Wyposażenie wnętrza jest barokowe, między innymi rzeźby dłuta Krystiana Grünwalda z 1748. Organy rokokowe pochodzą z połowy XVIII wieku.

Kościół św. Jakuba, dawny kościół ewangelicki

Późnobarokowy kościół został zbudowany w 1783 r. W okresie II Rzeczypospolitej kościół był we władaniu ewangelików. Po wojnie popadł w ruinę i dopiero w 1996 kościół został wyremontowany i zaadaptowany na salę koncertową.

Rynek z ratuszem

Rynek jest zabudowany barokowymi i neobarokowymi kamienicami szczytowymi i kalenicowymi, wśród nich znajduje się ratusz z 1752 z drewnianą wieżą.

Na rynku stoi wotywna kolumna św. Trójcy – rokokowa rzeźba wykonana przez Andrzeja Schmidta w latach 1760–1761, upamiętniająca epidemię dżumy, która dotknęła Rydzynę w 1709 r.

Muzeum Rolnictwa i Młynarstwa w Rydzynie

Południowa Wielkopolska to region wiatraków. W Rydzynie znajduje się drewniany wiatrak typu koźlak, zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku, wyremontowany w 2003. W 2004 roku, wiatrak „Józef” otrzymał status Muzeum Rolnictwa i Młynarstwa, jedynego takiego muzeum w Polsce.

Pałac w Pawłowicach

Niedaleko Rydzyny znajduje się dawna rezydencja rodu Mielżyńskich wybudowana pod koniec XVIII w. w stylu klasycyzującego baroku wg projektu Carla Gottharda Langhansa. Do najwspanialszych pomieszczeń pałacu należy wielka Sala Kolumnowa, która służy obecnie jako sala konferencyjna. Przed II wojną światową wyposażenie tej rezydencji Mielżyńskich składało się z tysięcy cennych zabytkowych mebli, obrazów, rzeźb oraz przedmiotów ze szkła, porcelany i srebra. Założona przez Maksymiliana Mielżyńskiego biblioteka liczyła w 1929 r. 10 tys. pięknie oprawionych woluminów. Większość wyposażenia pałacu została zrabowana w czasie wojny przez Niemców.