Szczypta historii – Kępno

Kępno leży na pograniczu Wielkopolski ze Śląskiem. Kępno było początkowo miastem królewskim – uzyskało prawa miejskie ok. 1283 r. Własnością prywatną stało się w 1365 r, kiedy to król Kazimierz Wielki przekazał je w ręce Wierzbięty z Paniewic. Do 1793 r. Kępno leżało w województwie sieradzkim. W wyniku II rozbioru Polski znalazło się na obszarze zaboru pruskiego. Na mocy postanowień traktatu wersalskiego Kępno wróciło w granice państwa polskiego 17 stycznia 1920. W czasie II wojny światowej z miasta wysiedlono większość Polaków do Generalnego Gubernatorstwa, a w zamian sprowadzono Niemców w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich. O wielonarodowej historii miasta świadczą trzy świątynie: kościół rzymskokatolicki św. Marcina, kościół ewangelicko-augsburski i neoklasycystyczna synagoga. Rejon Kępna przynależy łącznie do Polski 801 lat, podczas gdy pobliski Bralin przez 413 lat.

Ratusz miejski z 1846 roku by Sławomir Milejski – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Układ w Kępnie

Pierwsza pisana informacja o Kępnie to dokument dotyczący spotkania jakie miało miejsce w 15 lutego 1282 r. Doszło wówczas do zjazdu dwóch książąt, w czasie którego książę pomorski Mściwoj II zapisał swoje ziemie jako darowiznę księciu wielkopolskiemu Przemysłowi II (późniejszemu królowi Polski), prowadząc do zjednoczenia Pomorza Gdańskiego z Wielkopolską. Zapisy te starał się podważyć zakon krzyżacki. Na pamiątkę tego wydarzenia w czasach współczesnych ustawiono pamiątkowy głaz. Wkrótce po układzie w Kępnie, wyrok w sprawie sporu z Krzyżakami zapadł 18 maja 1282 r. w sąsiednim Miliczu. Mściwój został zmuszony do oddania Krzyżakom ziemi gniewskiej.

Głaz w Parku 700-lecia w Kępnie upamiętniający przekazanie przez Mściwója II Pomorza Wschodniego Przemysłowi II by Qblik – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Kościół św. Marcina w Kępnie

Kościół został zbudowany w 1911 r. w stylu neobarokowym.

Kościół św. Marcina by Sławomir Milejski – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Kępno, elewacja boczna kościoła, fot. Teresa Palacz, NID, CC BY-SA-NC 3.0
Kępno, wnętrze kościoła, fot. Teresa Palacz, NID, CC BY-SA-NC 3.0

Synagoga w Kępnie

Klasycystyczna synagoga została zbudowana w 1816 r. Usytuowana była na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej. W sąsiedztwie znajdowała się łaźnia (mykwa), rzeźnia rytualna, szkoła (cheder) oraz domy modlitwy dla kobiet i osobny dla mężczyzn. Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zdewastowali synagogę. Po zakończeniu wojny przez wiele lat stała opuszczona i popadała w ruinę.

Kępno, widok na bożnicę z ul. Łazienkowej, fot. Teresa Palacz, NID, CC BY-SA-NC 3.0
Synagoga, detal, fot. Teresa Palacz, NID, CC BY-SA-NC 3.0

Piętrowy dworzec kolejowy

W Kępnie znajduje się unikatowy dwupoziomowy dworzec kolejowy z krzyżowym usytuowaniem peronów. Przyjęto takie rozwiązanie z uwagi na krzyżujące się dwie magistrale kolejowe: jedna ze Śląska przez Ostrów Wielkopolski do Poznania, a druga z Wrocławia przez Kępno, Sieradz, Łódź do Warszawy. Problem w tym, że tej drugiej linii nie ukończono. Władze carskie zamiast poprowadzić linię kolejową z Sieradza do Wieruszowa na granicy rosyjsko-pruskiej poprowadzili linię do Kalisza znaną jako kolej kaliska.

Górna kondygnacja dworca by Travelarz – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Bralin

Bralin uzyskał lokację miejską w 1540 roku, a został zdegradowany w 1742 r. Od początków swego istnienia miejscowość należała do Śląska. W XVIII wieku przez Bralin przebiegał szlak Królewskiej Poczty Polskiej łączący Warszawę i Drezno[5]. W 1919 r. Bralin wraz z tzw. Krajem Rychtalskim został obsadzony przez wojsko polskie, a następnie, na mocy Traktatu Wersalskiego (10 stycznia 1920 r.) bez plebiscytu, wyłączony z niemieckiej Prowincji Śląskiej i włączony do województwa poznańskiego.

Kościół św. Anny

Jest to świątynia wybudowana w 1627 r. z elementami gotyckimi, rozbudowana w 1840. Z trzech dzwonów dwa zostały zabrane przez władze hitlerowskie w czasie II wojny światowej, zachował się jeden z 1735, odlany przez Jana Krumpferta z Wrocławia. Na zewnętrznej elewacji mieści się epitafium z 1852 ku czci rodziców biskupa wrocławskiego Daniela Latusska pochodzącego z Bralina.

Kościół św. Anny, źródło: www.parafia.bralin.com.pl/
Wnętrze kościoła św. Anny, źródło: www.parafia.bralin.com.pl/

Kościół odpustowy pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny „Na Pólku”

Osnute legendą początki kościoła sięgają przełomu XIII/XIV w. i związane są z cudownym przenoszeniem się parafialnego obrazu Matki Boskiej na pole pod Bralinem. Aby upamiętnić te zdarzenia postawiono w ich miejscu najpierw krzyż, a następnie kapliczkę, a w z 1711 roku drewniany kościół odpustowy zwany „Na Pólku”. Kościół jest konstrukcji zrębowej. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

Kościół „Na Pólku”
Kościół „Na Pólku”
Kościół „Na Pólku” by Sławomir Milejski – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Kościół „Na Pólku”, krużganki dla pielgrzymów
Kościół „Na Pólku”, wnętrze kościoła, fot. Beata Marzęta, NID, CC BY-SA-NC 3.0
Kościół „Na Pólku”, ołtarz by Wikimedia pl, CC BY-SA 3.0

Kuchnia regionalna

Na posiłek w Kępnie warto się wybrać do restauracji „P jak Pysznie”. Możemy spróbować flaczki z żołądków gęsich, krem cebulowy, polędwiczki w sosie serowo orzechowym, gęsie pipki, udko gęsie i golonkę zapiekaną po bawarsku.

Pożyteczne informacje

  • Restauracja „P jak Pysznie”, Sportowa 9, Kępno