Śladami Piastów śląskich – w Oleśnicy, stolicy księstwa oleśnickiego

Mapa regionu wrocławskiego D8	https://smakipolski.pl/www/mapa/#Mapad8
Mapa szlaków turystyki kulinarnej	https://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasy&miasto=olesnica https://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasa336

Szczypta historii

Oleśnica rozpoczęła swój rozwój w czasach rozbicia dzielnicowego. Po podziale księstwa śląskiego znalazła się ona w księstwie wrocławskim. Prawa miejskie uzyskała w 1255 roku z rąk księcia wrocławskiego Henryka III Białego. W 1313 r. Oleśnica stała się stolicą samodzielnego księstwa oleśnickiego pod władzą księcia Bolesława, a następnie w 1320 r. miastem rezydencjalnym księcia Konrada I. Za panowania Piastów oleśnickich rozpoczęto budowę zamku, murów obronnych, świątyń. Po śmierci Konrada X Białego Młodszego, ostatniego władcy z miejscowej linii Piastów w roku 1492, Oleśnica wraz z księstwem przez trzy lata pozostawała w dyspozycji króla Czech, po czym została przekazana ziębickiej linii czeskich Podiebradów. Za ich panowania miasto przeżywało rozkwit, czego przejawem była renesansowa przebudowa zamku i rozwój umocnień. Od 1647 r. Oleśnica przeszła we władanie książąt wirtemberskich, którzy odbudowywali ją w stylu barokowym.

Oleśnica w XVII w., miasto wież kościelnych i ratuszowej, Matthäus Merian, CC0

Brama Wrocławska by Sławomir Milejski, Licencja: CC BY-SA 3.0

W połowie XVII w. polsko-niemiecka granica językowa przebiegała niedaleko Oleśnicy, włączając miasto do terytorium o dominacji języka polskiego. W Oleśnicy swoje dzieła wydawał m.in. Adam Gdacjusz zwany „Śląskim Rejem” oraz Jerzy Bock.

25 stycznia 1945 r. Rosjanie zajęli Oleśnicę bez walk. Armia Czerwona sukcesywnie podpalała całe pierzeje i kwartały miasta. W maju 1945 r. miał zaś miejsce pożar, który zniszczył 80% zabudowy. Przejęcie miasta przez polskie władze administracyjne nastąpiło w lipcu 1945 r. Miasto zaczęto odbudowywać w latach 60. XX wieku. Oleśnica należy do Polski łącznie przez 393 lata.

Panorama oleśnickiego Rynku wraz z ratuszem by Marek Śliwecki – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Zamek książąt oleśnickich

Zamek Piastów oleśnickich pochodzi z XIII w. Budowę zainicjował prawdopodobnie Konrad I oleśnicki. Zamek był siedzibą książąt oleśnickich. Okres świetności zamku przypada na potomków czeskiego króla Jerzego z Podiebradów, którzy objęli w posiadanie księstwo oleśnickie po wygaśnięciu miejscowej linii Piastów. Jan z Podiebradów, rozpoczął w połowie XVI w. wielką przebudowę zamku w stylu renesansowym. W XVII w. zamek został połączony krytym gankiem z bazyliką świętego Jana Apostoła.

Dziedziniec zamkowy, widoczna wieża i krużganki by Jerzystrzelecki – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Główna brama zamkowa. W zwieńczeniu widoczna kompozycja heraldyczna obejmująca herby Karola II (księstwa ziębicko-oleśnickiego) oraz jego dwóch żon.

Bazylika św. Jana Apostoła

Kościół zamkowy powstał już w XII w. W II połowie XIV w. kościół przebudowano. W XVIII w. książęta wirtemberscy wybudowali od strony południowej barokową kaplicę grobową (mauzoleum). We wnętrzu kościoła można zobaczyć wiele cennych dzieł sztuki okresu gotyckiego, renesansowego i baroku.

Wnętrze bazyliki by Barbara Maliszewska – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny

Gotycka cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny to świątynia utworzona z dwóch odrębnych XIV-wiecznych kościołów klasztornych. Obiekt uległ znacznym zniszczeniom pod koniec II wojny światowej. W wyniku akcji „Wisła” w 1947 r. w Oleśnicy znalazła się duża grupa wyznawców prawosławia, którym przekazano świątynię. Odbudowę całkowicie ukończono w 1978 r.

Tylko w bramie wejściowej widać, że to cerkiew ,,,

Kościół Zbawiciela – dawna synagoga

Stara Synagoga w Oleśnicy została zbudowana pod koniec XIV wieku. Jest ona jednym z najstarszych budynków w Polsce, który w przeszłości pełnił funkcje synagogi. Kiedy wypędzono Żydów z miasta w 1535 roku, budynek zmieniono na magazyn, następnie na arsenał. W 1695 roku synagogę przebudowano na zbór kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Zbawiciela. Po powojennej odbudowie, jest obecnie zborem Kościoła Zielonoświątkowego.

Dawna synagoga, widać łuki okienne, by pawulon / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0,

Kościół Zielonoświątkowy – dawna synagoga

Kościół św. Trójcy

Jest to świątynia barokowa, wybudowana w 1744 r. dla niewielkiej społeczności katolików w mieście zdominowanym przez protestantów. W 1945 roku została zniszczona, następnie została odbudowana w 1961 roku. W niedziele i święta w świątyni są odprawiane nabożeństwa w obrządku greckokatolickim.

Wieża kościoła św. Trójcy by Agnieszka Kwiecień, Nova – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Ratusz

Ratusz pochodzi z poł. XV w. Został on przebudowany w stylu klasycystycznym. Stoi przed nim Kolumna Zwycięstwa z 1873 r.

Wieża ratuszowa by Marek Śliwecki – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kolumna Zwycięstwa by Marek Sliwecki – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kolumna Złotych Godów z 1791 r. na pamiątkę złotych godów pary książęcej – ks. Karola Krystiana i Marii Zofii zu Solms-Laubach. by Marek Sliwecki – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kuchnia regionalna

Odkryliśmy, że Stare Miasto w Oleśnicy jest pustynią gastronomiczną. Na posiłek udaliśmy się do odległej Pierogarni Stara Chata. Oferowane tam są domowe pierogi, w tym pyszne z owocami, a także dania kuchni polskiej.

Pożyteczne informacje

Pierogarnia Stara Chata, Daszyńskiego 5E, Oleśnica