Arcybiskupie i carskie Księstwo Łowickie
| Mapa regionu E3 – Ziemia łowicka | https://smakipolski.pl/www/mapa/#Mapae3 |
| Mapa szlaków turystyki kulinarnej | https://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasy&miasto=lowicz |
Szczypta historii
Ziemia łowicka to określenie nieprecyzyjne, trudno tu nakreślić dokładne granice. W czasach rozbicia dzielnicowego tereny te były wyraźnie podzielone – na zachód od Łowicza rozpościerała się ziemia łęczycka, zaś Łowicz i tereny na wschód od Łowicza należały do Mazowsza, do ziemi rawskiej i ziemi gostynińskiej. Stąd też różnice w czasie przynależności do Polski – na zachód od Łowicza 931 lat, a na wschód 902 lata. W I Rzeczpospolitej ten podział znalazł odzwierciedlenie w podziale na województwo łęczyckie (zachód) i województwo rawskie (wschód).
Księstwo Łowickie
W średniowieczu okolice Łowicza stanowiły dobra arcybiskupów gnieźnieńskich. W XVII-XVIII w. dla ziem arcybiskupich leżących wokół Łowicza oraz Skierniewic wprowadzono nazwę Księstwa Łowickiego (łac. Ducatus Loviciensis).
Łowicz
Łowicz otrzymał prawa miejskie pod koniec XIII w. Około roku 1355 arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria Skotnicki wzniósł na sztucznym nasypie nad brzegiem Bzury gotycki murowany zamek, który wkrótce stał się rezydencją arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski.
Na początku XV wieku arcybiskup Mikołaj Kurowski lokował Nowe Miasto i sfinansował budowę kościoła pod wezwaniem św. Ducha.
Kościół Świętego Ducha
Kościół jest najstarszą zachowaną świątynią w Łowiczu, zbudowaną w 1404 roku. W 1620 roku zbudowano wieżę. Wyposażenie wnętrza jest barokowe i eklektyczne z przełomu XVIII i XIX wieku.
Kościół Św. Ducha w Łowiczu Autorstwa Loraine – Praca własna, CC BY-SA 3.0
Łowicz stolicą Polski
Dzięki położeniu na ważnych szlakach handlowych i komunikacyjnych oraz licznym przywilejom i jarmarkom miasto bardzo szybko się rozwijało.
Od 1572 r. (po śmierci Zygmunta Augusta) w okresach bezkrólewia, Łowicz pełnił funkcję drugiej stolicy Rzeczypospolitej z racji tego, iż to tutaj rezydował interrex, którego rola zwyczajowo przypadała prymasowi Polski.
Miasto zostało zniszczone podczas potopu szwedzkiego i nigdy już nie odzyskało swej rangi. Szwedzi najpierw zburzyli klasztor bonifratrów z kościołem św. Jana Bożego, potem zrównali z ziemią kościół św. Jana Chrzciciela ze szpitalem i kaplicą św. Krzyża, bardzo też zrujnowali klasztor dominikanów, a w końcu sprofanowali niedawno odbudowaną kolegiatę , w której złupili ołtarze, zabrali szaty kościelne, kielichy, krzyże, świeczniki. Szwedzi wysadzili też w 1657 r. w powietrze zamek arcybiskupi.
Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP – „Mazowiecki Wawel”
Gotycki kościół wybudowano w połowie XV w. W 1625 prymas Henryk Firlej rozpoczął przebudowę kolegiaty w stylu barokowym. Umieszczono wówczas w świątyni relikwie św. Wiktorii, ofiarowane przez papieża Urbana VIII. Głowa świętej przechowywana jest w złotym relikwiarzu autorstwa Jana Szeflera. Świątynia uległa poważnym zniszczeniom w czasie bitwy nad Bzurą w 1939 r.
Kościół jest miejscem pochówku 12 arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski. Ponieważ prymasi Polski byli z tytułu pełnionych przez siebie urzędów kościelnych jednocześnie interreksami Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, od 1572 w czasach bezkrólewia, kościół pełnił tymczasową funkcję najważniejszej świątyni Rzeczypospolitej. 13 listopada 2012 roku obiekt został wpisany na listę Pomników historii.
Kościół Matki Bożej Łaskawej
Kościół Ojców Pijarów zbudowany został zbudowany w stylu barokowym w latach 1672–1680. Na przełomie wieków XVII i XVIII został rozbudowany z fundacji arcybiskupa Michała Radziejowskiego. W kościele znajdują się freski przypisywane włoskiemu malarzowi Michelangelo Palloniemu.
Czas rozbiorów
Po II rozbiorze w 1793 r. miasto znalazło się pod panowaniem pruskim. W 1815 r. znalazło się w granicach Królestwa Polskiego (zabór rosyjski). W 1820 r. dobra łowickie przeszły na własność Wielkiego Księcia Konstantego i jego żony Joanny Grudzińskiej, która oficjalnie otrzymała tytuł „Księżnej Łowickiej”. Dekretem cesarskim z dnia 9 lipca 1822 r. wydanym w Petersburgu, wskazano ustalenie granic zewnętrznych Księstwa Łowickiego.
Przejście dóbr łowickich na własność cara Mikołaja I pozwoliło na budowę pierwszej linii kolejowej w zaborze rosyjskim, tzw. kolei warszawsko-wiedeńskiej. Łowicz uzyskał połączenie kolejowe z Warszawą i Krakowem przez Skierniewice.
Ratusz
Ratusz w Łowiczu to budynek klasycystyczny wzniesiony w latach 1825–1828 według projektu Bonifacego Witkowskiego, znajdujący się po północnej części Starego Rynku.
Pałac w Nieborowie
Barokowy pałac został zaprojektowany w 1690 r. przez Tylmana z Gameren na zlecenie Michała Stefana Radziejowskiego. Pałac od 1774 do 1945 należał do rodziny Radziwiłłów. Michał Hieronim Radziwiłł zgromadził w pałacu bogatą kolekcję obrazów mistrzów europejskich – holenderskich, niemieckich, włoskich i hiszpańskich oraz portrety osobistości polskich i obcych, gabinet kilkunastu tysięcy rycin, księgozbiór unikatowych starodruków, zespoły mebli polskich, angielskich i francuskich, zbiory sztuki zdobniczej – sreber, porcelany, szkieł i tkanin.
Folklor łowicki
Rejon Łowicza znany jest z kultywowania folkloru, przejawiającego się m.in. w stroju łowickim.
Łowicki Park Etnograficzny w Maurzycach
Skansen wsi łowickiej został otwarty w 1985 r. W skansenie prezentowane są budynki dawnej wsi łowickiej, w dwóch układach przestrzennych: owalnicy z centralnym placem wioskowym i ulicówki z zabudową jednostronną.
Zgodnie z zamysłem twórców skansen obrazuje tradycyjne budownictwo z terenów obejmujących dawne Księstwo Łowickie, które zamieszkane było przez Księżaków (Łowiczan). Obecnie są to tereny powiatów łowickiego i skierniewickiego.
Na terenie skansenu zgromadzono 42 obiekty: mieszkalne, sakralne i użytkowe. W większości pochodzą one z XIX i XX wieku. Wnętrza wyposażono w przedmioty odpowiednie dla danych obiektów, w tym umeblowanie, elementy gospodarstwa domowego, narzędzia rolnicze, obrazy i tkaniny. Dominują budowle drewniane konstrukcji wieńcowej i sumikowo-łątkowej, kryte dachami czterospadowymi ze strzechami.
Kościół św. Marcina został przeniesiony w 2006 r. z Wysokiennic. Pierwotnie został zbudowany w 1758 r. z fundacji księcia Adama Komorowskiego, Prymasa Polski.
Mapa regionu E3 – Ziemia łowicka
https://smakipolski.pl/www/mapa/#Mapae3
Mapa szlaków turystyki kulinarnej