Na początku warto sobie odpowiedzieć na pytanie: Czy kawa jest zdrowa? Tak, jest. Przynajmniej w umiarkowanych ilościach i u większości osób. Spożywanie kawy w liczbie 3 do 4 filiżanek na dobę obniża ryzyko zgonów z powodu rozmaitych chorób średnio o 17%, a z przyczyn sercowo-naczyniowych nawet o 19%. Picie kawy wiąże się także z niższym o 18% ryzykiem choroby nowotworowej. Ten znany na całym świecie napój może też korzystnie modyfikować ryzyko innych chorób, w tym metabolicznych (np. cukrzyca) i neurologicznych (np. choroba Alzheimera).

MIT/FAKT

Czy kawa powoduje odwodnienie organizmu?

Tak, może powodować, ale pod pewnymi warunkami. Dlatego odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Kiedy regularnie spożywamy kofeinę w kawie czy herbacie, nasz organizm nabiera pewnego rodzaju tolerancji i kawa nie będzie działała na nas moczopędnie. Dawka, którą uważa się za odwadniającą wynosi >500 mg kofeiny (ok. 5-6 filiżanek kawy). Jeżeli więc spożywasz 3 filiżanki dziennie słabej bądź też mocnej kawy, nie masz się o co martwić.

MIT

Kawa wypłukuje z organizmu magnez

Jest to mit, który prawdopodobnie wyniknął z wcześniej omawianej kwestii,
a mianowicie właściwości moczopędnych kawy. To prawda, że po wypiciu kawy czy herbaty dużo częściej korzystamy z toalety, jednak po każdym napoju wraz z moczem wydalamy pierwiastki i składniki mineralne (nie tylko magnez). Wielu badaczy i dietetyków przekonuje, że jedna filiżanka kawy o pojemności około 200 ml dostarcza do organizmu około 7 miligramów magnezu. Podczas wydalania usuwa się go mniej (około 4 miligramów na dobę), co oznacza, że kawa nie ma właściwości wypłukujących ani magnez, ani żaden inny pierwiastek, wręcz przeciwnie, jest ich źródłem.

MIT

Kawa nie poprawia zdolności wysiłkowych

Na skutek tego, że kofeina pobudza organizm do wytworzenia ciepła (posiada działanie termogenne), w trakcie treningu odczuwamy dodatkowe pobudzenie. Kawa poprawia wykorzystanie tlenu przez wszystkie komórki w naszym ciele, dzięki czemu opóźnia efekt zmęczenia/przemęczenia organizmu po wysiłku fizycznym. Sam efekt spowalniania zmęczenia również wpływa korzystnie na intensywność naszego treningu.

MIT

Kawa zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory i cukrzycę typu II

Istnieją prace naukowe analizujące wpływ konsumpcji kawy na ryzyko nowotworów. Wyniki są zaskakujące, gdyż wykazano że kawa zmniejsza ryzyko nowotworów m.in.: wątroby, trzonu macicy, prostaty, gardła, okrężnicy, gruczołu krokowego oraz skóry. Ostanie badania potwierdzają, że kawa spożywana w ilości 6 filiżanek dziennie obniżała o 33 % ryzyko cukrzycy typu II. Na co warto również zwrócić uwagę podczas analizy tych badań to fakt, że zarówno kawa bezkofeinowa jak i kofeinowa uwrażliwiają tkanki na działanie insuliny.  

FAKT

Kawa ma działanie pobudzające

Jest to prawda, bowiem kofeina zawarta w kawie posiada właśnie takie pobudzające właściwości. Odpowiednią ilością są tutaj dwie filiżanki kawy, po których dochodzi do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, a w konsekwencji także do pobudzenia organizmu. Taki wpływ aktywizacyjny jest jednak krótkotrwały
– kofeina zaczyna oddziaływać na organizm po około 20 minutach od wypicia kawy, a efekt nowej dawki energii utrzymuje się do około 2 godzin.

FAKT

Kawa jest źródłem wielu cennych składników odżywczych.

Jest to prawda, ponieważ kawa jest źródłem między innymi magnezu, błonnika pokarmowego i niacyny (witaminy PP/B₃).

FAKT

Kawa chroni przed nadciśnieniem

Kawa zawiera przeciwutleniacze takie jak: kwas chlorogenowy i jego metabolity oraz kwas kawowy. Efektem ich działania jest neutralizacja wolnych rodników (obniżanie stresu oksydacyjnego) w organizmie, które z kolei (jeśli występują w nadmiernej ilości) niszczą zdrowe komórki. Przeciwutleniacze obniżają ciśnienie tętnicze krwi i poprawiają również funkcję śródbłonka, który chroni naczynia krwionośne przed uszkodzeniami. W artykule z 2018 roku Andrew M. Freeman i współautorzy piszą: „Spożycie kawy często szybko podwyższa ciśnienie krwi u osób sporadycznie pijących kawę, ale na ogół nie u osób pijących ją regularnie. Duże metaanalizy wykazały brak istotnego klinicznego wpływu długoterminowego picia kawy na ciśnienie oraz na ryzyko nadciśnienia. Brytyjska Narodowa Służba Zdrowia (National Health Service, NHS) wskazuje na brak związku między piciem kawy i rozwojem nadciśnienia”. Dlatego też w najnowszych rekomendacjach światowych, kawa nie jest wskazywana jako czynnik ryzyka rozwoju nadciśnienia.

FAKT

Kawa opóźnia odczuwanie zmęczenia i poprawia koncentrację

Podczas wykonywania treningu, w organizmie dochodzi do akumulowania adenozyny. Związek ten po przyłączeniu się do swoich receptorów zwiększa odczuwanie bólu, senność i zmniejsza spontaniczną aktywność fizyczną. Jest to jeden z czynników, przez który – mimo ambicji – nie możesz czasem przebiec kolejnego kilometra w zakładanym tempie. Głównym mechanizmem, dzięki któremu kofeina sprzyja poprawie wyników jest blokowanie receptorów adenozyny, co w konsekwencji znosi wyżej wymienione dolegliwości. To dlatego warto przyjmować ją na 30-60 minut przed treningiem, ponieważ wtedy kofeina osiąga maksimum swojego działania. To działanie odnosi się również do efektywności nauki i pracy. Po wypiciu kawy jesteśmy w stanie pracować lepiej, wydajniej i dłużej.

CIEKAWOSTKA

Kofeina jest jedną z najlepiej przebadanych substancji

Firma SmithKline Beecham Ltd złożyła wniosek do EFSA o zezwolenie na oświadczenie zdrowotne sformułowane jako „spożycie kofeiny pomaga zwiększyć czujność”. Wniosek zawierał wiele danych badawczych. Z uwagi na różnice w proponowanych dawkach Panel EFSA odrzucił wniosek.

BIBLIOGRAFIA

Literatura dotycząca działania prozdrowotnego kawy jest bogata. Dla chcących pogłębić swą wiedzę przytaczamy kilka publikacji, wykorzystanych w przez nas w powyższym tekście.

1. Poole R, Kennedy OJ, Roderick P, Fallowfield JA, Hayes PC, Parkes J. Coffee consumption and health: umbrella review of meta-analyses of multiple health outcomes. BMJ. 2017;359:j5024. doi:10.1136/bmj.j5024
2. Ming Ding et al. 2013 Long-Term Coffee Consumption and Risk of Cardiovascular Disease: A Systematic Review and a Dose-Response Meta-Analysis of Prospective Cohort Studies. Circulation 129(6): 643–659.
3. 9. Wilson KM et al. 2011 Coffee consumption and prostate cancer risk and progression in the Health Professionals Follow-up Study. Journal of the National cancer institute. 103(11):876-84
4. 10. Song F, Qureshi A, Han J. 2012 Increased caffeine intake is associated with reduced risk of basal cell carcinoma of the skin. Cancer research 72(13):3282-9
5. 7. Kurozawa Y et al. 2005 Coffee and risk of death from hepatocellular carcinoma in a large cohort study in Japan. British Journal of cancer. 93(5):607-10.
6. Scientific Opinion on the substantiation of a health claim related to caffeine and increased alertness pursuant to Article 13(5) of Regulation (EC) No 1924/2006. (2014). EFSA Journal, 12(2), 3574. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2014.3574

Opracowała Kinga Wiktorowicz

źródło zdjęć: pixabay.com/pl/