Mapa ziemi kamieńskiejhttps://smakipolski.pl/www/mapa/#Mapaz2
Mapy szlaków turystyki kulinarnejhttps://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasy&miasto=kamien%20pom
https://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasa47

Kamień Pomorski położony jest nad brzegiem Zalewu Kamieńskiego w rozlewisku cieśniny Dziwny. Według legendy, po opanowaniu Pomorza w 1121 roku, Bolesław Krzywousty przyjmował defiladę żeglarzy stojąc na Królewskim Głazie. Od tego kamienia pochodzi nazwa Kamienia Pomorskiego.

Panorama Kamienia Pomorskiego i Zalewu Kamieńskiego by Ralf Roletschek – Praca własna, CC BY-SA 1.0 fi
Głaz Królewski, Fot. Damian Grabarski, https://kamienpomorski.pl/strona/historia

Szczypta historii

W IX–XI w. nad brzegiem Zalewu Kamieńskiego istniała słowiańska osada rybacka i portowa. Zachodnie Pomorze zostaje uzależnione od Polski w 967 r., kiedy Mieszko I włączył całe państwo Wolinian – łącznie z Kamieniem – do Polski. Na wzniesieniu, nad Karpinką rezydowali władcy Pomorza Zachodniego; tu miał swój zamek pierwszy historyczny władca słowiański tych ziem – Warcisław I, podporządkowany Polsce. Kamień Pomorski należy do najstarszych miast na Pomorzu Zachodnim. Początek historii miasta związany jest z misją duchowną, która w 1124 roku na polecenie  Bolesława Krzywoustego ochrzciła ludność i zbudowała dwa kościoły: Najświętszej Marii Panny i katedrę. W 1176 r. przeniesiono z Wolina i powołano w Kamieniu Pomorskim biskupstwo, które podlegało arcybiskupowi gnieźnieńskiemu. W 1274 roku Kamień otrzymuje z rąk księcia Barnima I prawa miejskie (lubeckie).W 1545 r. następuje sekularyzacja biskupstwa rzymskokatolickiego i powstaje biskupstwo luterańskie. Gdy w 1637 r. umiera książę Bogusław XIV, ostatni z Gryfitów na Pomorzu, o wpływy na tej ziemi kamieńskiej rywalizują Szwedzi i Brandenburczycy. W czasie wojny trzydziestoletniej (1618 – 1648) wycofujące się wojska cesarskie spaliły miasto. Ziemia kamieńska stała się częścią Polski w 1945 r. Łączny czas przynależności Kamienia Pomorskiego do Polski wynosi 174 lata.

Mury miejskie

Kamień był otoczony murami obronnymi. Pozostałością obwarowań jest Brama Wolińska – gotycka brama miejska z XIV wieku z sąsiadującą Wieżą Piastowską, obecnie siedziba Muzeum Kamieni.

Wieża Piastowska i Brama Wolińska – Muzeum Kamieni by bartek444 – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Kamień Pomorski, Brama Wolińska i Wieża Piastowska od strony południowo-zachodniej, fot. OT Szczecin, CC BY-SA-NC 3.0
Mury miejskie by hajduczka – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Konkatedra Najświętszej Marii Panny

Najważniejszym zabytkiem Kamienia jest katedra NMP, będąca pomnikiem historii. Katedra jest najstarszym obiektem sakralnym z Pomorza Zachodniego. Katedrę ufundował w 1176 roku książę pomorski Kazimierz I w miejscu wcześniejszego drewnianego kościółka przygrodowego. Budowa świątyni związana była z przeniesieniem siedziby biskupów pomorskich z pobliskiego Wolina. Pierwotnie świątynia była wznoszona w stylu romańskim. W latach 1180–1210 wzniesiono część prezbiterium. W XIV – XV w. kontynuowano budowę bazyliki w stylu gotyckim. W 1535 r. katedra przeszła w ręce Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego i świątynią luterańską pozostawała do 1945 r.

Konkatedra NMP, https://kamienpomorski.pl/strona/zabytki
Wieża konkatedry by Aneta S. – own work of A.S., CC BY-SA 2.5
Wnętrze katedry by Piotrus – Fotografia własna, CC BY-SA 3.0
Wnętrze katedry by Piotrus – Fotografia własna, CC BY-SA 3.0
Gotycki ołtarz główny

Organy kamieńskie

Barokowe organy w katedrze kamieńskiej ufundował w 1669 r. ostatni po kądzieli z rodu Gryfitów książę pomorski Ernest Bogusław de Croy. Konstruktorem i budowniczym organów był Michał Bergiel ze Szczecina. O wielkości instrumentu świadczą dane: 13 m szerokości, 9 m wysokości i 2660 piszczałek.

Od 1964 roku na organach odbywają się koncerty muzyki organowej, organizowane przez miłośników Ziemi Kamieńskiej i Szczecińskie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego. Impreza ta ma charakter międzynarodowy.

Organy kamieńskie by Kapitel – Praca własna, CC0

Wirydaż i skarbiec

Po 1310 r. po północnej stronie katedry wzniesiono krużganki, a w latach 1325–1350 nad skrzydłem wschodnim katedry dobudowano cztery pomieszczenie gotyckie, w którym w późniejszych czasach mieścił się katedralny skarbiec. Wg przekazów Jana Długosza był to najbogatszy w Polsce skarbiec katedralny. Znajdowały się tu liczne dzieła sztuki gromadzone przez stulecia. Pod koniec ostatniej wojny wyposażenie skarbca wywieziono i uważa się je za zaginione. Obecnie w pomieszczeniach skarbca znajduje się muzeum przykatedralne.

Wirydarz, widok od strony północno-wschodniej, fot. Anna Walkiewicz OT Szczecin, CC BY-SA-NC 3.0
Wirydarz by Aw58 – Praca własna, CC BY-SA 4.0
Krużganek wirydarza by Piotrus – Fotografia własna, CC BY-SA 3.0
Plebania katedralna by Piotrus, CC BY-SA 3.0

Pałac biskupi

Gotycki budynek został wzniesiony przy katedrze kamieńskiej w drugiej połowie XV wieku. Służył on jako siedziba kurii biskupiej. W 1568 roku obiekt został gruntownie przebudowany w stylu renesansowym. Zmieniono wnętrze i elewacje, łącznie ze szczytem, który pokryto modnymi w tym czasie maswerkami, nawiązującymi do dekoracji książęcych rezydencji Gryfitów.

Pałac biskupi by Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21) – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Gotycki kościół powstał w XIII w. W 1750 roku został przebudowany w stylu barokowym. Po II wojnie światowej został zamknięty. W latach 1960-1985 użytkowany był jako dom kultury, później przywrócono mu funkcje sakralne.

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny by Kapitel – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kościół św. Mikołaja

Kościół wzniesiono go w XIV w. z cegły i niewielkiej ilości kamienia narzutowego. Pierwotnie był bezwieżną kaplicą szpitalną. W wyniku późniejszych zmian około XVI w. dobudowano nowe przęsło i charakterystyczną pięcioboczną wieżę.

Kościół św. Mikołaja by hajduczka, Licencja: CC BY-SA 3.0

Ratusz

Ratusz kamieński zbudowano w XIII wieku. Usytuowany jest w centrum rynku. W 1945 roku obiekt uległ zniszczeniu. Po II wojnie światowej został odbudowany z pieczołowicie zrekonstruowaną bryłą, wystrojem elewacji i wnętrz z okresu gotyku.

Ratusz by Piotrus – Fotografia własna, CC BY-SA 3.0
Ratusz, widok od strony wschodniej, fot. OT Szczecin, CC BY-SA-NC 3.0
Spichlerz w porcie kamieńskim, Fot. Damian Grabarski, https://kamienpomorski.pl/strona/historia

Głaz Królewski

Wielki granitowy głaz znajduje się w wodach Zalewu Kamieńskiego, niedaleko północnego brzegu Wyspy Chrząszczewskiej. Ma wysokość ok. 4 metry, obwód ok. 20 metrów. Dawniej rozmiary głazu były trzykrotnie większe, jednak w XIX wieku intensywnie pozyskiwano z niego materiał budowlany.

Kamień Królewski na wyspie Chrząszczewskiej by Ratomir Wilkowski, www.RKP.org.pl – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Jarszewie

Cennym zabytkiem ziemi kamieńskiej jest późnogotycki kościół NMP w Jarszewie z zachowanym niemal w komplecie wyposażeniem z XVII w. Znajduje się tu największy tablicowy ołtarz  na Pomorzu Zachodnim pt. „Sąd Ostateczny”, pędzla Joachima Sellina z Wolina (XVII w.).

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Jarszewie
Obraz J. Sellina „Sąd Ostateczny”

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Trzebieszewie

Kolejnym średniowieczną świątynią jest kościół w Trzebieszewie. Wybudowano go w roku 1446.

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Trzebieszewie by Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21) – Praca własna, CC BY-SA 4.0
Wieża kościelna by Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21) – Praca własna, CC BY-SA 4.0
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Trzebieszewie by Radosław Drożdżewski (Zwiadowca21) – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kuchnia regionalna

W Kamieniu Pomorskim warto pójść na dania rybne do „Ryby Zubowicz”. Warto spróbować tatara z łososia, marynowanego lub wędzonego łososia, zupę rybną gulaszową, chowder na winie, dorsza w sosie borowinowym, dorsza w sosie grzybowym i smażone ryby w cieście.

Pożyteczne informacje

  • Ryby Zubowicz, ul. Wilków Morskich 3/2, Kamień Pomorski