| Mapa regionu szczecińskiego | https://smakipolski.pl/www/mapa/#Mapaz4 |
| Mapa szlaków turystyki kulinarnej | https://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasy&miasto=szczecin https://smakipolski.pl/www/mapa/#Trasa452 |
Wybraliśmy się do Szczecina położonego nad Odra i Jeziorem Dąbie. Słowiańska nazwa Szczycin pochodzi od słowa „szczyt”, które oznaczało tarczę, bądź wzgórza (miasto znajdowało się na trzech wzgórzach). Szczecin był historyczną stolica księstwa pomorskiego, a później znajdował się w granicach Danii, Szwecji, Brandenburgii, Prus i Niemiec. Łączny czas przynależności Szczecina do Polski wynosi 174 lata. Dla porównania czas przynależności do Prus i Niemiec wynosił 232 lata.
Szczypta historii
W 967 roku Mieszko I przyłączył Pomorze wraz ze Szczecinem do Polski. Do ok. 1007 r. Szczecin znajdował się pod zwierzchnictwem Bolesława Chrobrego. Później Szczecin uniezależnił się i dopiero w 1121 r książę Bolesław Krzywousty ponownie przyłączył Szczecin do Polski, a książę Warcisław I uznał polską zwierzchność i złożył Krzywoustemu hołd lenny, zakładając dynastię Gryfitów, która panowała w Szczecinie ponad 500 lat.
W 1185 miasto wraz z Pomorzem Zachodnim zostało lennem Danii, a następnie w 1235 stało się lennem cesarza i weszło w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W 1243 książę Barnim I nadał Szczecinowi prawa miejskie. W 1474 w Szczecinie, po wygaśnięciu linii książąt szczecińskich i wołogoskich władzę objął książę słupski Bogusław X, który 4 lata później zjednoczył Pomorze Zachodnie, a w 1491 przeniósł jego stolicę do Szczecina. W 1637 r., w czasie wojny trzydziestoletniej zmarł w Szczecinie Bogusław XIV, ostatni książę pomorski z dynastii Gryfitów. Wygaśnięcie dynastii oznaczało upadek niepodległego Księstwa Pomorskiego. Wykorzystali to Szwedzi, których wojska zajęły Pomorze Zachodnie. Zajęcie Szczecina umożliwiło Szwecji dokonanie rok później potopu szwedzkiego – najazdu na Polskę. W 1713 r. królowa Szwecji sprzedała miasto za 2 miliony talarów królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi I. W 1843 r. miasto otrzymało połączenie kolejowe z Berlinem dając początek kolei na Pomorzu, wkrótce potem zaczął intensywniej rozwijać się przemysł.
Zasługi Szczecina dla Rosji carskiej
W 1729 w Szczecinie urodziła się córka komendanta pruskiego garnizonu Zofia Fryderyka Augusta księżniczka zu Anhalt-Zerbst, żona cesarza rosyjskiego Piotra III, późniejsza caryca Katarzyna II. (w latach 1762–1796). 30 lat później w Szczecinie urodziła się Zofia Dorota Wirtemberska, która jako Maria Fiodorowna była drugą żoną cara Pawła I.
Zamek Książąt Pomorskich – rodu Gryfitów
Przed 1124 rokiem na wzgórzu zamkowym znajdował się gród słowiański z drewnianym dworem księcia Warcisława I. Po przeniesieniu przez księcia Barnima I w 1235 roku stolicy do Szczecina dwór został rozbudowany. Początki dzisiejszego zamku sięgają 1346 roku, kiedy Barnim III, zbudował tzw. kamienny domu. W latach 1573–1582 książę Jan Fryderyk dokonał generalnej przebudowy zamku. Zburzono kamienny dom, dobudowano nowe skrzydła, zamykając w ten sposób dziedziniec. Po wymarciu dynastii Gryfitów, od 1637 roku zamek był siedzibą namiestnika szwedzkiego, a od roku 1720 – garnizonu pruskiego. W 1944 roku zamek został poważnie zniszczony podczas nalotów alianckiego lotnictwa.
Umocnienia miejskie
O wielkiej przeszłości miasta świadczą pozostałości umocnień miejskich, jak Baszta Siedmiu Płaszczy lub bogato zdobione Brama Portowa i Brama Królewska, które powstały w latach 1725–1728 z okazji zajęcia miasta przez Prusy.
Kościół św. Piotra i św. Pawła
Najstarszy drewniany kościół zbudowany został w 1124 r., gdy do Szczecina z misją chrystianizacyjną przybył Otton z Bambergu. W 1237 r. na jego miejscu zbudowano nową świątynię z cegły. Kościół ten należy dziś do Kościoła Polskokatolickiego.
Największą ozdobą kościoła jest ciągnący się przez niemal całą długość świątyni plafon z 1703 r., dzieło Philippa Ernsta Eichnera.
Bazylika św. Jakuba
Perłą gotyku ceglanego w Szczecinie jest zbudowana w XIII w. bazylika św. Jakuba. W XIV w. nadano kościołowi układ halowy. Kościół od 1534 do 1945 roku należał do pomorskiej gminy luterańskiej. W 1894 r. powstał nowy, smukły hełm o wysokości 119 m wieńczący katedralną wieżę. Kościół został zniszczony pod koniec II wojny światowej.
W 1949 r. tymczasowo zabezpieczono ruiny kościoła przed niszczeniem, a między 1972 a 1974 odbudowano budynek. Po odbudowie hełmu, archikatedra mierzy 110,18 m i jest drugą co do wysokości świątynią w Polsce (po bazylice w Licheniu – 141,5 m).
Kościół św. Jana Ewangelisty
Kościół św. Jana Ewangelisty to jeden z najstarszych i najpiękniejszych pofranciszkańskich kościołów w Europie Środkowej. Gotycki kościół i franciszkański kompleks klasztorny wybudowano w XIV w. Podczas reformacji zakonnicy opuścili klasztor, a parafianie i duchowni w większości przyjęli reformy Lutra. Od tej chwili, aż do 1945 kościół był świątynią ewangelicką.
Bazylika św. Jana Chrzciciela
Neogotycki kościół halowy został zbudowany w 1890 r. na potrzeby diaspory katolickiej w luterańskim Szczecinie. Do roku 1931 kościół św. Jana Chrzciciela był jedynym kościołem rzymskokatolickim w Szczecinie. Część wiernych stanowili Polacy, do 1914 opiekował się nimi polski wikariusz, ksiądz Wojdas. Co czwartą niedzielę odbywały się tu nabożeństwa po polsku.
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
modernistyczny kościół o konstrukcji żelbetowej zbudowano w roku 1919. Od początku aż do 1945 pełnił funkcję ewangelickiego kościoła garnizonowego w Szczecinie. Zaraz po wojnie był pierwszą czynną świątynią Szczecina.
Kościół Świętej Trójcy
Neogotycki kościół został wzniesiony na wyspie Łasztowni w 1896 r. na fundamentach starego kościoła gotyckiego, pochodzącego prawdopodobnie jeszcze z XIII wieku. Kościół został przekazany polskiej parafii ewangelickiej w 1959 roku.
Kościół św. Wojciecha
Kościół św. Wojciecha to neogotycki kościół halowy wybudowany na pocz. XX w. Kościół przed wojną należał do parafii ewangelickiej, a obecnie pełni funkcję rzymskokatolickiego kościoła garnizonowego diecezji szczecińsko-kamieńskiej.
Sanktuarium Pani Fatimskiej Królowej
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej to świątynia zbudowana w 1988 r. według projektu Adama Szymskiego i Mariana Rozwarskiego jako wotum za uratowanie życia Jana Pawła II. W sanktuarium przedmiotem kultu jest drewniana figura Matki Bożej Fatimskiej (o wys. 120 cm) wykonana w Fatimie.
Cerkiew św. Mikołaja
Szczecin był po wojnie celem przesiedleń ludności polskiej z kresów. Dla nich otworzono cerkiew św. Mikołaja. W 2011 r. oddano do użytku nową cerkiew pod tym samym wezwaniem. Nowa świątynia, zbudowana w stylu bizantyjskim.
Ratusz Staromiejski
Ratusz został wzniesiony przy Rynku Siennym w XV w. na miejscu drewnianego budynku z poł. XIII w. W roku 1570 był miejscem obrad Kongresu Pokojowego kończącego wojnę pomiędzy Szwecją i Danią.
Wały Chrobrego
Wały Chrobrego to taras widokowy o długości ok. 500 m na skarpie wzdłuż Odry. Słynne założenie urbanistyczno-architektoniczne współtworzące wraz z Muzeum Narodowym w Szczecinie, Zamkiem Książąt Pomorskich i katedrą św. Jakuba, nadodrzańską sylwetę miasta.
Cmentarz Centralny w Szczecinie
Cmentarz Centralny to największy cmentarz w Polsce, trzeci co do wielkości w Europie i jeden z największych na świecie. Został założony w 1900 r. Cmentarz ma charakter parku-ogrodu, dużą jego część przeznaczono na zieleńce, zbiorniki wodne, żywopłoty, szerokie aleje obsadzane szpalerami dekoracyjnych drzew. Na cmentarzu znajduje się kilkadziesiąt pomników poświęconych m.in. Bohaterom Września 1939, ofiarom stalinizmu, „Tym, którzy nie powrócili z morza”, Sybirakom, Pionierom Szczecina, a także Krzyż Katyński oraz najstarszy, z czasów cmentarza garnizonowego, krzyż żeliwny upamiętniający żołnierzy poległych w wojnie francusko-pruskiej 1870-71.
Filharmonia Szczecińska im. Mieczysława Karłowicza
Filharmonia Szczecińska mieści się od 2014 w nowoczesnym budynku, wyróżnianym w wielu konkursach. Zespół muzyków Filharmonii Szczecińskiej ma ponad 70-letnią historię.
Centrum Dialogu „Przełomy”
Centrum Dialogu „Przełomy” to podziemny budynek, zagłębiony w Plac Solidarności, na którym znajduje się Pomnik Ofiar Grudnia 1970. Plac Solidarności jest położony w sąsiedztwie dawnego Komitetu Wojewódzkiego PZPR, w miejscu demonstracji i walk ulicznych w grudniu 1970, podczas których zginęło 16 osób.
Kuchnia regionalna
Spiżarnia Szczecińska to restauracja ulokowana w piwnicy oferująca smaczne regionalne potrawy: paprykarz szczeciński, schabowy (specjalność restauracji), dania z gęsiny, pierogi.
Pożyteczne informacje
- Spiżarnia Szczecińska, ul. Hołdu Pruskiego 8