Gorce

Gorce to pasmo górskie leżące w Beskidach Zachodnich. Wznoszące się wysoko nad otaczającymi je dolinami szczyty Gorców są łagodne, kopulaste, niewiele wznoszące się ponad grzbiet. Gorce zbudowane są z fliszu karpackiego, który powstał na dnie morza, a potem uległ wypiętrzeniu. Występują tu trzy piętra roślinności: piętro pogórza, regiel dolny i regiel górny, którym odpowiadają trzy najważniejsze zespoły leśne: grądy, buczyna karpacka i karpacki bór świerkowy. Bardzo charakterystycznym elementem przyrodniczo-krajobrazowym są liczne polany, w ogromnej większości będące dziełem człowieka.

Gorczański Park Narodowy

Gorczański Park Narodowy został utworzony w 1981 roku, jest jednym z 23 parków narodowych na terenie Polski. Obejmuje centralne pasmo Gorców, m.in. masywy Turbacza i Gorca. Symbolem Parku jest salamandra.

Wyprawa na Turbacz

Wybraliśmy się na wycieczkę na trasie Przełęcz Knurowska – Kiczora – Turbacz – Nowy Targ.

Kiczora (1282)

Kiczora to trzeci co do wysokości szczyt w Gorcach, położony na wschód od Turbacza i oddzielony od niego Przełęczą Długą. Znajduje się w odległości około 250 m na południe od położonego w Paśmie Gorca zwornikowego szczytu Trzy Kopce. Nazwa Kiczora jest wołoskiego pochodzenia i oznacza zalesioną górę. Na zachodnim zboczu południowego ramienia Kiczory znajduje się największe zgrupowanie jaskiń w Gorcach. Są tu m.in. Tęczowa Jama, Jaskinia Goszczyńskiego, Przepastna Jama, Jaskinia Łopuszańska, Jaskinia Kiczorska i Szczelina za Płytą.

Jaworzyna Kamienicka (1288)

Niedaleko od Kiczory znajduje się drugi co do wysokości szczyt Gorców – Jaworzyna Kamienicka. Na polanie na Jaworzynie Kamienickiej znajduje się kapliczka ufundowana w 1904 r. przez najsłynniejszego gorczańskiego bacę – Tomasza Chlipałę, zwanego Bulandą, który na tej polanie przez ponad 50 lat zajmował się pasterstwem, wypasając owce i woły. Ponadto był znanym znachorem, leczył ludzi i zwierzęta, uważano go też za czarodzieja.

Turbacz (1310)

Turbacz to najwyższy szczyt Gorców o wysokości 1310 m n.p.m. Rozciągają się z niego szerokie widoki. Na rozległej Hali Długiej znajduje się schroniska PTTK na Turbaczu. Stoki Turbacza były w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu świadkiem wielu walk partyzanckich. Najbardziej znana jest, związana ściśle z Turbaczem, postać Józefa Kurasia, ps. „Orzeł”, a potem ps. „Ogień”, partyzanta i dowódcy walczącego najpierw przeciwko Niemcom, a potem radzieckim komunistom.

Schroniska na Turbaczu

Pierwsze schronisko na Turbaczu wybudował w 1925 Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego „Gorce” na polanie Wisielakówka. Służyło turystom tylko do 1933, kiedy to zostało podpalone przez kłusowników. Przed wojną zdążono ukończyć II schronisko, ale zostało ono spalone przez partyzantów w 1943 r. Budowę trzeciego, obecnie istniejącego schroniska, rozpoczęło w 1953 Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Oficjalnie obiekt został otwarty 21 sierpnia 1958. W schronisku znajduje się wystawa eksponująca dzieje turystyki w Gorcach, historię schroniska na Turbaczu, opis działalności ruchu oporu podczas II wojny światowej oraz postać Władysława Orkana.

Kaplica papieska

Niedaleko Turbacza, na Polanie Rosnakowej znajduje się Kaplica Matki Boskiej Królowej Gorców, nazywana także Kaplicą Papieską. Wybudowano ją w 1979 z okazji pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, z inicjatywy Czesława Pajerskiego – właściciela polany i honorowego kustosza Muzeum Podhalańskiego w Nowym Targu. Wykonana z drewna Kaplica Papieska ma konstrukcję zrębową. Jest przesycona symboliką patriotyczną, podobnie jak poprzednia kapliczka. Zbudowana jest na planie krzyża Virtuti Militari, belkowanie drzwi ma kształt orła, a zamykający je łańcuch symbolizuje Polskę w niewoli. Korona umieszczona powyżej głowy orła jest stylizowana na łódź, jest w niej portret Jana Pawła II i napis: „Pasterzowi pasterze”. Na oknach kaplicy znajdują się wizerunki 4 polskich orłów pochodzące z czasów biskupa Stanisława ze Szczepanowa, z czasów konfederacji barskiej, z okresu II Rzeczypospolitej oraz pozbawiony korony orzeł armii polskiej w ZSRR. Patriotyczny jest również wystrój wnętrza; znajdują się tutaj tablice pamiątkowe poległych żołnierzy IV batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK. Na znajdującym się obok kaplicy betonowym pomniku ofiar katyńskich trzy dłonie symbolizują ofiary Katynia, Ostaszkowa i Charkowa.

Wisielakówka

Wisielakówka to polana pod Turbaczem. Nazwa polany pochodzi stąd, że na polanie grzebano niegdyś samobójców (wisielców, wisielaków), których przesądy nie pozwalały pochować na terenie wsi, by nie sprowadzili nieszczęścia. Na Wisielakówce wybudowano w latach 1924–1925 pierwsze gorczańskie schronisko. Spłonęło w nocy w 1933 r.

Gorc (1228)

Gorc to szczyt we wschodniej części grzbietu głównego Gorców. Jego charakterystyczna sylwetka z kilkoma polanami jest dobrze rozpoznawalna z dużych odległości. Zbudowany jest z grubych ławic piaskowców magurskich i zlepieńców. Północne stoki pokryte są lasami jodłowo-bukowymi, wyższe partie świerkowymi.

Kudłoń (1274 m)

Kudłoń to czwarty co do wysokości szczyt w Gorcach, położony na północny wschód od Turbacza. Na Kudłoniu znajdują się najliczniejsze i najbardziej znane w całych Gorcach wychodnie skalne. W partii szczytowej są trzy zgrupowania okazałych skałek piaskowcowych o wysokości do 20 m. Najsłynniejszą z tych skał jest Kudłoński Baca na północnych zboczach. W masywie Kudłonia znajdują się też niewielkie jaskinie.

Lubań (1211)

Lubań to odizolowany dolinami szczyt w południowo-wschodniej części Gorców. Lubań ma dwa wierzchołki o wysokości – 1211 m. Wierzchołek wschodni (Średni Groń) jest zarośnięty lasem i pozbawiony widoków, wierzchołek zachodni słynie z rozległych panoram, szczególnie efektowne widoki bywają wczesnym rankiem. Pomiędzy dwoma wierzchołkami Lubania rozpościera się polana Wierch Lubania, dogodny punkt widokowy na Tatry, Pieniny i Beskidy.

W 2015 roku pod szczytem zachodniego wierzchołka Lubania została wybudowana 22-metrowa wieża widokowa.

Schroniska na Lubaniu

Przy Samorodach w latach 1936–1939 Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy wybudowało schronisko turystyczne o około 100 miejscach noclegowych. Podczas II wojny światowej służyło głównie partyzantom i ukrywającej się przed Niemcami okolicznej ludności, był tam punkt etapowy i zaopatrzeniowy polskich partyzantów. W odwecie Niemcy 24 września 1944 r. spalili schronisko, zabijając dwóch partyzantów. Kolejne schronisko zbudowane zostało przez PTTK w latach 1973–1974 na polanie Wyrobki, na południe od szczytu. Była to bacówka – mały obiekt przeznaczony dla turystyki kwalifikowanej. Spłonęła doszczętnie w styczniu 1978 r. Zachowały się kamienne fundamenty i piwnice po tych schroniskach.

Pożyteczne informacje

• trasa Przełęcz Knurowska – Kiczora, znaki czerwone, czas 2:20 h, 6 km, suma podejść 523 m, suma zejść 76 m
• trasa Kiczora – Schronisko na Turbaczu, znaki czerwone, czas 0:52 h, 2.7 km, suma podejść 104 m, suma zejść 103 m
• Schronisko na Turbaczu – Nowy Targ Oleksówki, znaki żółte, czas 2:00 h, 7.5 km, suma podejść 69 m, suma zejść 697 m

Zaplanuj wycieczkę

---

---