Szczypta historii

Ziemia lubuska należała do pierwszych Piastów, którzy przyłączyli ją do ziem polskich około 960 roku. Mieszko I traktował ziemię lubuską jako bazę do prowadzenia swojej polityki ekspansyjnej w kierunku ziem Łużyczan i Wkrzan. Około 1120 r. Bolesław III Krzywousty inkorporował wprost ziemię lubuską do państwa Piastów (bez zwierzchności lennej). W 1124 r. zostało utworzone biskupstwo lubuskie, podlegające arcybiskupowi gnieźnieńskiemu. Około 1138 r. na mocy Ustawy sukcesyjnej Bolesława Krzywoustego ziemia lubuska została włączona do dzielnicy śląskiej Władysława II Wygnańca. W 1218 ziemię lubuską objął Władysław Laskonogi i stała się ona częścią dzielnicy wielkopolskiej. W latach 1241–1242 istniało wydzielone księstwo lubuskie, w którym panował Mieszko lubuski, po czym obszar powrócił do dzielnicy śląskiej ze stolicą we Wrocławiu. Jeszcze w pierwszej połowie XIII w. za sprawą nadań piastowskich książąt wielkopolskich i śląskich na ziemi lubuskiej pojawiły się zakony templariuszy, a po kasacie zakonu templariuszy w XIV w. ich dobra lubuskie przeszły w ręce joannitów.

Tarcza herbowa templariuszy, Wikimedia, CC BY-SA 2.0 fr

W 1250 r. Bolesław II Rogatka, potrzebując pomocy przeciwko księciu wrocławskiemu Henrykowi III, sprzedał ten strategiczny rejon Marchii Brandenburskiej. W latach 1373–1415 wraz z Marchią Brandenburską ziemia lubuska znajdowała się pod panowaniem Królestwa Czech. Ostatnim polskim biskupem lubuskim (do 1392) był Jan Kietlicz. W 1618 wraz z Brandenburgią ziemia lubuska została częścią unijnego państwa brandenbursko-pruskiego, a od 1701 Królestwa Prus. Łączny czas przynależności ziemi lubuskiej do Polski wynosi 358-429 lat.

Zamek joannitów w Łagowie na Jez. Trześniowskim by Jacek Halicki – Praca własna, CC BY 3.0

Zakon Joannitów

Pełna nazwa zakonu joannitów to zakon szpitalników św. Jana Chrzciciela. Wywodzą się z bractwa zawiązanego w 1070 roku przy szpitalu Jana Jałmużnika w Jerozolimie, a ich zadaniem była opieka nad szpitalami dla pielgrzymujących do Ziemi Świętej. W XII wieku Joannici zaczęli funkcjonować jako zakon rycerski. Dość szybko komandorie zakonu powstawały w całej Europie, bazując na nadaniach ziem i przywilejów od lokalnych władców. Pod koniec XIII wieku, Joannici opuszczają ziemię Świętą i osiadają na Cyprze, Rodos, a później na Malcie jako Zakon Maltański. W utworzonym Baliwacie Brandenburgii komandorie Joannitów tworzone na terenach dzisiejszej Polski: m.in. Boryszyn, Łagów, Sulęcin. Zakon joannitów pod „patronatem” margrabiego przeszedł na protestantyzm (1538 r.). Baliwat Brandenburgii utracił z czasem swój religijny charakter. Zakon Joannitów w Prusach został pozbawiony majątku w 1810 roku i w praktyce rozwiązany.

Tarcza herbowa joannitów

Łagów

Łagów położony na ziemi lubuskiej był pierwotnie własnością templariuszy, a od 1285 był nawet siedzibą komandorii tego zakonu. Na początku XIV w. osadę i okoliczne tereny (Sieniawa, Sulęcin) przejął zakon joannitów. Budowę zamku jako siedzibę komandorii joannitów rozpoczęto w XIV wieku. W XVII w Łagów został zajęty przez Szwedów, a później przeszedł w ręce Brandenburczyków. W 1945 niezniszczona poważniej miejscowość została włączona do Polski. Jej dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec. Tereny na wschód od Jeziora Łagowskiego należą do Polski przez 429 lat, a na północny-zachód przez 358 lat.

Zamek joannitów

Gotycki zamek joannitów został wzniesiony w XIV stuleciu na planie czworoboku z narożną, wysoką na 35 metrów wieżą. Do 1810 roku był siedzibą ich komandorii. W XIX stuleciu należał do rodziny von Zastrow. Wewnątrz zachowała się sala z gotyckim sklepieniem, podpartym przez jeden filar i sala rycerska z barokowym kominkiem z 1740 r. W zamku mieści się hotel.

Zamek od północnego wschodu by Jacek Halicki – Praca własna, CC BY 3.0
Zamek w Łagowie, widok od południowego wschodu, fot. Anna Jackiewicz, NID, CC BY-SA-NC 3.0
Zamek joannitów by Kotasik, praca własna, CC BY-SA 3.0
Łagów, mury wokół wzgórza zamkowego, widok od południa, fot. Anna Jackiewicz. NID, CC BY-SA-NC 3.0

Kościół św. Jana Chrzciciela

Kościół św. Jana Chrzciciela został zbudowany został w 1726 r. Znajduje się naprzeciwko zamku joannitów.

Kościół św. Jana Chrzciciela

Mury obronne

Mury obronne Łagowa pochodzą z XIV w.

Mur obronny by Jacek Halicki – Praca własna, CC BY 3.0

Brama Polska

Brama Polska (Poznańska) została wybudowana w XV w. dla obrony zamku. Cała jest zbudowana z cegieł. Tuż przed bramą od strony wschodniej znajduje się drewniany most nad Kanałem Łagowskim (przesmyk jeziora Trześniowskiego i Łagowskiego).

Brama Polska by Jacek Halicki – Praca własna, CC BY 3.0
Brama Polska by Kotasik, praca własna, CC BY-SA 3.0

Brama Marchijska

Brama Marchijska (Niemiecka, Berlińska) została zbudowana w XV w. Dolna część bramy jest ceglana, a górna szachulcowa.

Łagów, Brama Marchijska, widok od zachodu, fot. Marta Kłaczkowska, NID, CC BY-SA-NC 3.0
Łagów, Brama Marchijska, widok od wschodu, fot. Anna Jackiewicz. NID , CC BY-SA-NC 3.0

Wiadukt kolejowy

Wiadukt kolejowy zbudowany został w 1906 roku w całości z cegieł. Wiadukt jest dobrym punktem widokowym, ponieważ widać z niego większą część Łagowa.

Wiadukt kolejowy w Łagowie by Wikimedia, CC BY-SA 2.5

Sulęcin

Sulęcin do XII wieku znajdował się we władaniu piastowskich książąt Śląska. Henryk Brodaty przekazał miasto wraz z 10 wsiami Mroczkowi z Pogorzeli, który z kolei oddał je w 1244 roku templariuszom. W 1258 roku przeszło pod panowanie brandenburskie. W 1269 roku Otto, margrabia brandenburski wzniósł w Sulęcinie zamek. Władztwo polskie sięgnęło tu ponownie po wybuchu wojny o przynależność ziemi lubuskiej w 1319, sięgnęły tu granice księstwa głogowskiego. W 1322 piastowski książę Henryk IV Wierny w pobliskich Lubniewicach zatwierdził prawa joannitów do miasta i zamku z okolicami. Władali oni miastem i okolicą aż do 1810 roku – do sekularyzacji.

Miasto w wyniku działań wojennych w 1945 r. nie zostało zniszczone, jednak podczas stacjonowania wojsk radzieckich zostało zniszczone w 50%, przez umyślne podpalanie najokazalszych budynków. Po wojnie wschodnia część ziemi lubuskiej wraz z Sulęcinem została przyłączona do Polski. Sulęcin należy do Polski przez 358 lat.

Dom Joannitów w Sulęcinie

Dom Joannitów pochodzi z XVI wieku. Obecnie mieści się w nim muzeum. Z tyłu budynku znajdują się mury obronne z XIV wieku.

Dom joannitów by Danuta B. / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Kościół św. Mikołaja w Sulęcinie

Gotycka fara św. Mikołaja pochodzi z XIII w.

Fara św. Mikołaja by Jerzy Strzelecki – Praca własna, CC BY-SA 3.0
Sulęcin, kościół św. Mikołaja, widok od pd. zach., fot. Wojciech Eckert. NID, CC BY-SA-NC 3.0
Sulęcin, mury miejskie, fot. Wojciech Eckert. NID, CC BY-SA-NC 3.0

Kaplica templariuszy w Ostrowie

Dawna kaplica zakonna templariuszy w Ostrowie pochodzi z XV/XVI w. Dzisiaj jest użytkowana jako kościół Narodzenia NMP.

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Ostrowie by MOs810 – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kuchnia regionalna

Nad Jeziorem Ciecz w Łagowie w pięknym ogrodzie znajduje się kawiarnia i mała restauracja (bistro). Oferowane są tutaj dania kuchni polskiej: zupy, pierogi, mięsa, ryby, surówki, a do tego domowy kompot.

Pożyteczne informacje

  • Ogród Smaków, ul. Zamkowa 2, Łagów

Zaplanuj wycieczkę