Kozłówka koło Lubartowa słynie z barokowego pałacu Zamoyskich. Obecnie pałac jest siedzibą Muzeum Zamoyskich. W 2007 roku zespół pałacowo-parkowy został wpisany na listę Pomników historii. Kozłówka należy przez 931 lat do Polski.

Pałac w Kozłówce

Pałac zbudowany został w latach 1736–1742 przez wojewodę chełmińskiego Michała Bielińskiego, zaprojektowany prawdopodobnie przez włoskiego architekta Józefa II Fontanę.

Pałac Zamoyskich w Kozłówce, brama wjazdowa z herbem Zamoyskich by Aisog – Praca własna, CC BY 2.5 pl
Portret Konstantego Zamoyskiego autor: Leopold Horowitz

W latach 1799–1944 majątek należał do Zamoyskich. Pałac okres świetności przeżywał za czasów hrabiego Konstantego Zamoyskiego, który przemienił go w swoją główną siedzibę. W końcu XIX w. rozpoczęto przebudowę pałacu na jedną z najokazalszych siedzib na terenie Królestwa Kongresowego. Do korpusu głównego dodano od frontu okazały portyk kolumnowy wsparty na arkadach, a od ogrodu wspaniały taras ze schodami do parku. Nową dekorację otrzymały wnętrza, do których plafony w stylu regencji i rokoka projektował Jan Heurich (mł.).

Zespół pałacowo-parkowy w Kozłówce by Fallaner – Own work, CC BY-SA 4.0

Ordynacja Kozłowiecka

Wnętrza zapełniły się znakomitymi kopiami starych mebli i obrazów, wśród których dominowały portrety rodzinne oraz wizerunki znakomitości związanych z rodem Zamoyskich. W 1903 po wieloletnich staraniach ustanowienie ordynacji kozłowieckiej przez cara Mikołaja II. Oznaczało to, że dobra te nie podlegały podziałowi i były w całości dziedziczone przez najstarszego syna. I ordynatem kozłowieckim został Konstanty Zamoyski.

Pałac w Kozłówce by: Marek & Ewa Wojciechowscy, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tympanon z herbem Zamoyskich by MARELBU, CC BY 3.0

Muzeum

Na początku lipca 1944 hr. Zamojska, w obawie przed rozkradzeniem po nadejściu frontu, wywiozła do znajomych do Warszawy część wyposażenia pałacu i zgromadzonych w nim pamiątek, jak miniatury, medaliony, wyroby porcelanowe i z kości słoniowej, najcenniejsze zbiory rodzinne, dzieła sztuki. Majątek ten został później całkowicie zniszczony podczas powstania warszawskiego. Około 20 lipca 1944 pałac w Kozłówce został zajęty przez Armię Czerwoną i przez pewien czas służył jako kwatera dowódcy. Od 1979 r. pałac jest siedzibą muzeum.

We wnętrzach, które zachowały autentyczny wystrój z przełomu XIX wieku i XX wieku w tym: neobarokowe i neoregencyjne plafony, piece z miśnieńskich kafli, marmurowe kominki, dębowe parkiety, zgromadzona jest również niezwykła kolekcja malarstwa (przeważają portrety rodzinne oraz kopie arcydzieł malarstwa europejskiego), mebli, rzeźb, luster, kobierców, porcelany, złoconych brązów i sreber, które swego czasu stanowiły dawne wyposażenie pałacu. Wnętrza są doskonale utrzymane i posiadają nieporównywalny w Polsce i bardzo rzadki w Europie stopień autentyzmu.

Frontowa część pałacu by Fallaner – Own work, CC BY-SA 4.0,
Pałac od frontu by Robsuper – Praca własna, CC BY-SA 3.0,
Pałac Zamoyskich w Kozłówce by Jacek Karczmarz – Praca własna, CC BY 2.5
Pałac by Michal Gorski, CC BY-SA 3.0,
Pałac by Janmad, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wieża pałacowa by Michal Gorski, CC BY-SA 3.0
Kaplica pałacowa w Kozłówce by Arkadiusz Zarzecki, CC BY-SA 3.0,
Wnętrza pałacowe by Szymon439 – Own work, CC BY-SA 4.0,
Wnętrza pałacowe by Szymon439 – Own work, CC BY-SA 4.0,

Park pałacowy

Park został zorganizowany w końcu XVIII wieku zgodnie z zasadą entre cour et jardin (pomiędzy podwórzem a ogrodem). Od strony Kozłówki do pałacu wiodła aleja dojazdowa z placem – rondem. Cześć ogrodowa (za pałacem) składała się z salonu ogrodowego, otoczonego aleją drzew oraz „boskietów”(tzn małych grup roślin) w układzie kwaterowym, podzielonych prostokątną siatką dróg ogrodowych.

Parkowe kwietniki by Michal Gorski, CC BY-SA 3.0,
Park, źródło: www.muzeumzamoyskich.pl/
Park by Danapass – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Galeria Socrealizmu w Kozłówce

W budynku dawnej powozowni znajduje się jedyna w Polsce Galeria Sztuki Socrealizmu znana również jako „Muzeum Socrealizmu”. Galeria zawiera zbiory z I połowy lat 50. XX wieku, które liczą ponad 1600 rzeźb, rysunków, obrazów, grafik i plakatów. Są wśród nich dzieła ówczesnych czołowych polskich artystów. Swoistym dopełnieniem galerii są stojące na zewnątrz zdemontowane pomniki Bolesława Bieruta, Włodzimierza Lenina oraz Juliana Marchlewskiego. W trakcie zwiedzania galerii, z głośników usłyszeć można przemówienia sekretarzy partii komunistycznej, dźwiękowe fragmenty kronik oraz pieśni, takich jak np. Międzynarodówka.

Dawna powozownia, obecnie Galeria Sztuki Socrealizmu by Jolanta Dyr – Praca własna, CC BY-SA 3.0,
Powozownia by Jolanta Dyr, Licencja: CC BY-SA 3.0
Galeria Socrealizmu w Kozłówce by Jolanta Dyr – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Dwór Samoklęski

W pobliskich Samoklęskach znajduje się klasycystyczny dwór Ciesielskich z pocz. XIX w. Park został zaprojektowany przez Izabelę Czartoryską. W 1910 – 1939 właścicielami byli Wacław i Róża z Orsettich Kuszelowie. Zaniedbane gospodarstwo doprowadzili do wzorowego stanu, szczególnie rozwinęli hodowlę koni. Dwór obecnie jest w rękach prywatnych.

Dwór w Samoklęskach by Luksus n – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Kuchnia regionalna

Wyśmienite dania kuchni polskiej znajdziemy w pobliskim Lubartowie w restauracji Zielony Por. Polecamy polędwiczki wieprzowe, kopytka marchewkowe, warzywa grillowane, a także placki ziemniaczane, policzki wołowe i żebro wołowe. Na deser świetny sernik, jabłecznik i tartę cytrynową.

Pożyteczne informacje

  • Restauracja Zielony Por, Jana Pawła II 9, Lubartów

Zaplanuj wycieczkę