Krzeszów – Pomnik Historii

Szczypta historii

W roku 1242 księżna Anna, wdowa po Henryku Pobożnym, ufundowała w Krzeszowie klasztor benedyktynów sprowadzonych z czeskich Opatovic. Jej wnuk Bolko I Surowy, wówczas książę jaworski, w roku 1289 wykupił dobra klasztorne, a w roku 1292 ufundował opactwo cystersów, którzy przybyli z Henrykowa. Wzniesiono na obecnym miejscu pierwszy kościół, który stał się miejscem spoczynku książąt świdnickich, m.in. Bolko I Surowego, Bolko II Małego. Dzięki nadaniom książęcym i prywatnym opactwo stało się jednym z największych posiadaczy ziemskich na Śląsku. Ciężkie czasy nastały w latach wojen husyckich, a następnie wojny trzydziestoletniej.

Ponowny rozkwit nastąpił na początku XVIII w. Po trzeciej wojnie śląskiej, w 1763 r., tereny górnej Ścinawki weszły ostatecznie w skład państwa pruskiego. W roku 1810 nastąpiła kasata klasztoru i przejęcie jego dóbr przez państwo. W roku 1945 Krzeszów został przyłączony do Polski. Jej dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec. W roku 1946 klasztor objęły ss. benedyktynki ze Lwowa. Okolice Krzeszowa należą do Polski przez 393 lata.

Bazylika Kolegiacka Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie

Bazylika Kolegiacka Wniebowzięcia NMP to barokowy kościół wchodzący w skład dawnego opactwa cystersów zbudowany w latach 1728–1735.

Fasada z dwoma wieżami o wysokości 68 m jest bogato zdobiona kolumnami, pilastrami i rzeźbami dłuta praskiego artysty Ferdynanda Brokoffa. Wśród nich znajdują się rzeźby Mojżesza, świętych zakonu cysterskiego, wyżej sceny z życia Matki Bożej, nad nimi sześć postaci symbolizujących przymioty Chrystusa (Prawdziwy, Rządzący, Bóg, Mocny, Ojciec przyszłego wieku i Książę Pokoju). Całość fasady wieńczy imponująca grupa Trójcy Świętej.

Wnętrze jest utrzymane w tonacji biało złotej o wystroju rokokowym. W kolebkowym sklepieniu nawy głównej znajdują się freski przedstawiające sceny z życia Chrystusa i Jego Matki oraz epizody z historii zakonu cystersów – dzieło J. Neunhertza, a w nawie poprzecznej obrazy m.in. M. Willmanna („12 Sybilli i 12 Proroków”).

W ołtarzu głównym znajduje się najstarszy obraz maryjny w Polsce „Madonna z Dzieciątkiem” z I połowy XIII wieku, ufundowany prawdopodobnie przez fundatora klasztoru – Bolka I.

Mauzoleum Piastów

Do wschodniej ściany prezbiterium zostało dobudowane w latach 1735–1747 Mauzoleum Piastów. We wnętrzu zachowały się całopostaciowe tumby grobowe Bolka I (zm. 1301) i Bolka II (zm. 1368).

Dom opata

Dom opata został wzniesiony w 1734 z inicjatywy opata krzeszowskiego Innocentego Fritscha według projektu Josepha Antona Jentscha.

Kościół św. Józefa

Kościół pomocniczy św. Józefa powstał w latach 1690 – 1696. Jest to wczesnobarokowa budowla jednonawowa, w całości pokryta freskową dekoracją malarską autorstwa M. Willmanna.

Kościół św. Wawrzyńca w Krzeszówku

W Krzeszówku znajduje się gotycki kościół pochodzący z I poł. XIV w., rozbudowany w 1588 r. Wnętrze jest barokowe.

Kościół św. Jadwigi w Grzędach

Gotycki kościół św. Jadwigi Śląskiej w Grzędach został wzniesiony ok. 1550 r., przebudowany w XVIII w. w stylu barokowym.

Czarcia Maczuga

Kiedy cystersi w XII wieku budowali klasztor tak to rozzłościło diabła, który zamieszkiwał tamtejsze okolice, że postanowił go zniszczyć, zrzucając na niego głaz. Musiał to zrobić w nocy, zanim pierwszy kur zapieje, bo o świcie tracił moc. Gdy leciał z głazem w stronę Krzeszowa i był już nad Gorzeszowem wtedy koguty zaczęły piać i diabeł upuścił głaz, który spadł nieopodal gorzeszowskiej karczmy. Stąd ludzie zaczęli go nazywać Diabelska Maczugą. Jest to maczuga skalna zbudowana z piaskowca ciosowego, wieku kredowego o wysokości 8 metrów.

Betlejem

Betlejem leży 2 km na zachód od Krzeszowa w Górach Kruczych. Znajduje się tu drewniany pawilon na wodzie z malowidłami Georga Neunhertza odnoszącymi się do Starego Testamentu. Betlejem zostało założone w 1680 r. przez opata krzeszowskiego Bernarda Rosę, który wzorował się rzekomo na podobnym obiekcie w klasztorze augustianów w Pradze. Jako pierwszy obiekt wzniesiono kaplicę betlejemską, w której cystersi krzeszowscy tradycyjnie odprawiali pasterkę. W sąsiedztwie kaplicy opat Rosa wzniósł na stawie drewniany pawilon letni. Pawilon służył też jako kąpielisko, ze względu na lecznicze właściwości wód ze źródła i stawu.

Kuchnia regionalna

Niedaleko Krzeszowa, w Górach Kamiennych, znajduje się gospodarstwo agroturystyczne “Wańczykówka”. Gospodarstwo specjalizuje się w produkcji serów krowich, kozich i owczych.

Pożyteczne informacje

• Wańczykówka, ul. Św. Anny 9, Krzeszów

Zaplanuj wycieczkę