Park Mużakowski – Lista światowego dziedzictwa UNESCO

Szczypta historii

Wybraliśmy się do Mużakowa i Łęknicy leżących na Dolnych Łużycach po obu stronach granicznej Nysy Łużyckiej. Terytorium Łużyc Dolnych znajduje się w dorzeczu dolnej Szprewy i Nysy Łużyckiej, aż po rzekę Bóbr na wschodzie. W Polsce region rozciąga się pomiędzy miastami: Żary, Trzebiel, Gubin, Nowogród Bobrzański. Stolicą regionu jest niemiecki Chociebuż (Cottbus), a po polskiej stronie Żary. Tereny te od VII wieku zasiedlały plemiona zachodniosłowiańskie Serbołużyczan. W ciągu X wieku nastąpił podbój ziem Słowian Połabskich i Łużyczan przez królów niemieckich, którzy w 937 r. utworzyli Marchię Wschodnią. Z jej podziału w 965 r. powstała Marchia Łużycka, nad którą władcy niemieccy utracili kontrolę w wyniku powstania słowiańskiego w 983 r. W latach 1002–1031, w czasach Bolesława Chrobrego i Mieszka II, Marchia Łużycka znalazły się we władaniu polskim. Następnie przeszła we władanie rodu Wettynów, a w XIV – XV w. znalazła się ponownie we władaniu polskim w ramach piastowskiego księstwa jaworskiego (świdnicko-jaworskiego), jednego z polskich księstw dzielnicowych na Dolnym Śląsku. Ostatnim księciem z dynastii Piastów władającym tym regionem był Jan II Szalony, który w 1482 r, stracił te tereny na rzecz Brandenburgii. Później były w rękach Prus i Niemiec. W 1945 roku ustanowiono na Nysie Łużyckiej granicę. Łączny czas przynależności do Polski Łużyc Dolnych na wschód od Nysy Łużyckiej (Trzebiel-Łęknica) wynosi 344 lata, zaś na północ od linii kolejowej Żary – Tuplice– Forst (DE) wynosi 152 lata. Okolice na zachód od Nysy Łużyckiej z Mużakowem przynależały do Polski tylko 28 lat, chociaż gdyby dodać czasy piastowskie i saksońskie to związki Mużakowa z Polską trwały przez ponad 200 lat.

Mużaków (DE)

Mużaków powstał w XIII wieku w miejscu dawnego grodu słowiańskiego. Wraz z ziemią zgorzelecką w 1319 znalazł się w granicach piastowskiego księstwa jaworskiego, by jeszcze w XIV wieku przejść pod panowanie czeskie. W XIV wieku powstał tutaj zamek, wokół którego rozwinęła się osada, która w 1452 roku otrzymała prawa miejskie. Miasto w 1635 roku zostało wraz z Górnymi Łużycami utracone przez Królestwo Czech na rzecz Saksonii. W latach 1697–1706 i 1709–1763 leżało w granicach unijnego państwa polsko-saskiego będąc ważnym przystankiem na trasie podróży króla Polski Augusta III Sasa z Drezna do Wschowy i Warszawy. W 1806 zostało częścią Królestwa Saksonii, połączonego w latach 1807–1815 unią z Księstwem Warszawskim. W 1811 roku miasto stało się własnością księcia Hermanna von Pücklera, który był założycielem liczącego ponad 1200 ha parku. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 miasto przypadło Królestwu Prus, a później Niemcom.

Łęknica

Na przecim Mużakowa, po drugiej stronie Nysy Łużyckiej znajduje się Łęknica, która przed II wojną światową była prawobrzeżnym przedmieściem Mużakowa. Stacja kolejowa do końca lat 60. XX wieku nosiła nazwę Mużaków Wschód.

Stary Zamek (Altes Schloss) w Mużakowie (DE)

Stary Zamek (Altes Schloss) w Mużakowie pochodzi z XVI w. Zamek otacza park w którym znajduje się  palmiarnia oraz grób Machbuby, egipskiej dziewczynki kupionej przez ks. von Pücklera na targu podczas podróży do Egiptu. Była ona ponoć córką księcia egipskiego. Zmarła po siedmiu latach pobytu w Mużakowie w 1840 r.

Nowy Zamek w Mużakowie (DE)

Nowy Zamek (Neues Schloss) w Mużakowie pochodzi z XVI w.  Zamek został wzniesiony w stylu renesansowym przez włoskich architektów.

Park Mużakowski – Lista światowego dziedzictwa UNESCO

Zespół Parku Mużakowskiego pochodzi z lat 1815–1845. Został założony przez księcia Hermanna von Pückler-Muskau (1785–1871), który po licznych podróżach, w tym do Anglii, zachwycił się parkami krajobrazowymi. Park położony jest po obydwu stronach Nysy Łużyckiej ) i jest jednym z czterech na świecie Geoparków transgranicznych zaliczonych przez UNESCO do Listy Geoparków Światowych. Po stronie polskiej znajdują się 522 ha całego założenia parkowego (Park Krajobrazowy Łuk Mużakowa), a po stronie niemieckiej 206 ha (Muskauer Park). Jest to największy park w stylu angielskim na terenie Polski. Centralna część parku z zabudowaniami rezydencjalnymi (pałacami) znajduje się po zachodniej stronie rzeki przy niemieckiej miejscowości Mużaków.

Park przypałacowy w latach 1815–1845 rozrósł się w rozległe założenie parkowe w stylu krajobrazowym. Przemodelowano teren, wybudowano mosty przez Nysę, nasadzono tysiące drzew i krzewów. We wschodniej części parku wykonano arboretum, w którym znajduje się prawie 3000 gatunków roślin drzewiastych i krzewiastych.

W 2004 r. polska część parku została uznana za pomnik historii oraz została wpisana na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Trzebiel

Trzebiel do 1337 r. pozostawało w granicach piastowskiego księstwa jaworskiego, później należał do różnych rodów rycerskich: Hackebornów, Hornów, Bibersteinów i Promnitzów. Podczas działań wojennych w 1945 roku Trzebiel został prawie całkowicie zniszczony i utracił prawa miejskie. W Trzebielu znajduje się barokowo-renesansowy pałac z XVI–XVII wieku, przebudowany w 1729 roku. Obiekt jest znacząco zniszczony.

Kopalnia Babina

W okolicy Nowych Czapli znajdują się dawne wyrobiska odkrywkowych kopalni węgla brunatnego. Zalane one są wodą. Największy zbiornik poeksploatacyjny kopalni Babina swoim zarysem linii brzegowej przypomina Afrykę. Z uwagi na uwalniające się minerały, wody w zbiornikach nabierają różnych kolorów. Nad zbiornikiem Afryka góruje drewniana wieża o wys. 24 m.

Skansen Buczyny

W Buczynach znajduje się prywatny niewielki skansen łużycki kilka starych, drewnianych chałup łużyckich oraz drewniana karczma, w której podawane są regionalne potrawy (chleb i ser).

Żarki Wielkie

W Żarkach Wielkich znajduje się kościół z XVII wieku. Przed wojną na Nysie zbudowano elektrownię wodną i fabrykę bawełny.

Niwica

W Niwicy znajduje się gotycki kościół pw. Świętej Trójcy z XIII-XIV wieku, przebudowany w XVII w.

Przewóz

W Przewozie znajduje się kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, gotycki z XV wieku.

Sobolice

W Sobolicach znajduje się pałac z XIX w.

Kuchnia regionalna

Na posiłek w Łęknicy możemy wpaść do Miro Piza&Cafe. W ofercie są pizze, ale też dania kuchni polskiej, np. karkówka, łosoś, makaron ze szpinakiem.

Pożyteczne informacje

• Miro Pizza & Café, Graniczna 2, Łęknica

Zaplanuj wycieczkę