Sokołowsko – śląskie Davos

Szczypta historii

W czasach wczesnopiastowskich granica Śląska przebiegała w poprzek Kotliny Kamieniogórskiej (źródła Bobru) pozostawiając Chełmsko Śląskie, Lubawkę, a także Mieroszów (źródła Ścinawki) po stronie czeskiej. Później tereny te znalazły się w piastowskim Księstwie świdnickim, a w 1392 r. przeszły we władanie czeskie. W 1526 roku w Czechach obejmuje władzę austriacka dynastia Habsburgów (Ferdynand I) i w ten sposób Śląsk staje się częścią monarchii habsburskiej, a po wojnach śląskich w 1763 r. przechodzi pod panowanie pruskie.

Górna część Doliny Bobru od XIV w. należała do klasztoru cystersów w Krzeszowie. Znaczącą datą w dziejach regionu jest rok 1810, kiedy to nastąpiła likwidacja zakonu cystersów oraz jego wywłaszczenie. Z kolei Mieroszów (źródła Ścinawki) od początku XVI w. znajdowało się w posiadaniu hrabiów Hochbergów z Książa.

Kamień graniczny ziem opactwa (w Lubawce) by Edward Knapczyk – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

W roku 1945 obszar ten został przyłączony do Polski. Region ominęły zniszczenia, ponieważ nie toczyły się tutaj działania wojenne. Armia Czerwona zajęła te tereny po kapitulacji Niemiec. Jej dotychczasowych mieszkańców wysiedlono do Niemiec. Region ten należy do Polski przez 75 lat. Warto zwrócić uwagę, że pobliski Krzeszów należy do Polski przez 393 lata.

Chełmska Śląskie

Chełmska Śląskie zostało założone przez Czechów w roku 1214 r. Miasteczko pełniło rolę lokalnego ośrodka administracyjno-usługowego w księstwie świdnickim. W 1343 r. miasto zostało sprzedane opatowi cystersów Mikołajowi II z pobliskiego Krzeszowa. Chełmsko Śląskie stało się własnością klasztoru aż do kasaty zakonu w 1810 r. Chełmsko Śląskie w pełni zachowało swój pierwotny układ urbanistyczny z rynkiem i dominującą nad miastem bryłą kościoła.

Rynek w Chełmsku Śląskim by MOs810 – Own work, CC BY-SA 4.0
Kamieniczki w Rynku
Kamieniczki w Rynku
Św. Jan Nepomucen na Rynku

Kościół pw. Świętej Rodziny w Chełmsku Śląskim

Barokowy kościół pw. Świętej Rodziny pochodzi z lat 1670–1691. Budowa była prowadzona przez architekta konwentu krzeszowskiego Marcina Urbana. Wnętrze nakryte jest sklepieniami kolebkowymi ozdobionymi bogatą, stiukową dekoracją geometryczno-roślinną. Ołtarze, pochodzące z przebudowywanego na początku XVIII wieku kościoła klasztornego w Krzeszowie, posiadają bogaty wystrój rzeźbiarski.

Kościół pw. Świętej Rodziny górujący nad Chełmskiem
Kościół pw. Świętej Rodziny górujący nad Chełmskiem
Kościół pw. Świętej Rodziny by jerha1952, CC BY 3.0
Wnętrze kościoła pw. Świętej Rodziny by Ruecki, CC BY-SA 3.0

Siedmiu Braci i Dwunastu Apostołów

Dla bawarskich tkaczy drogiego adamaszku zbudowano w XVIII w. kilkanaście drewnianych domów tzw. „Siedmiu Braci” oraz „Dwunastu Apostołów”. Z „Siedmiu Braci” pozostał tylko jeden.

Dom tkaczy , jeden z tzw. „Siedmiu Braci” by InnaIna – Own work, CC BY-SA 3.0 pl
Dwunastu Apostołów
Dwunastu Apostołów – galeria podcieniowa
Warsztat tkacki
Warsztat tkacki

Lubawka

Lubawka zawdzięcza swój rozwój położeniu w pobliżu jednego z najniższych przejść przez Sudety, którędy biegła niegdyś jedna z dróg łączących północną i południową Europę. Prawa miejskie Lubawka uzyskała 1292 w roku. Wtedy to książę świdnicko-jaworski Bolko I przekazał okoliczne tereny cystersom z Krzeszowa. Miasto pozostało własnością zakonu aż do jego sekularyzacji w roku 1810. Miasto prawie doszczętnie spłonęło w 1734 r.

Kamienice z podcieniami na rynku w Lubawce

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lubawce

Gotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lubawce powstał w XV wieku, a został przebudowany w XVIII w. Wnętrze z nowymi, żaglastymi sklepieniami, ma jednorodnie barokowy charakter. Ołtarz główny wykonał prawdopodobnie snycerz Johann Christian Schlesinger ok. 1736 r., a uzupełnił o rzeźby po 1775 Joseph Anton Lachel, zaś obraz Ucieczka grzeszników w ołtarzu głównym oraz obrazy zawieszone na filarach nawy głównej namalował Felix Anton Scheffler, znany z wykonania malowideł ściennych w gmachu Uniwersytetu Wrocławskiego.

Kościół Wniebowzięcia NMP by Ruecki, CC BY-SA 3.0
Kościół Wniebowzięcia NMP, charakterystyczne dla kościołów ewangelickich dwa rzędy okien
Kościół Wniebowzięcia NMP – wnętrze kościoła
Obraz Ucieczki Grzeszników pędzla obraz F.A. Schefflera w ołtarzu koscioła

Kościół św. Anny w Lubawce

Kościół zbudowany został w 1698 r. jako kaplica cmentarna Wyposażenie wnętrza jest barokowe. Ołtarz główny pochodzi z roku 1803. Umieszczono w nim starszą figurę św. Anny Samotrzeciej z I ćwierci XVI w.

Kościół św. Anny w Lubawce
Kościół św. Anny w Lubawce

Kalwaria Lubawska na Świętej Górze

Zespół 6 kaplic oraz Drogi Krzyżowej na Świętej Górze w Lubawce powstał w XVIII -XIX w.,

Kaplica na Świętej Górze by Przezal – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Dawny kościół Imienia Krzyża Chrystusa

Neogotycki ewangelicki kościół Imienia Krzyża Chrystusa został wybudowany z piaskowca w 1848 r. Użytkowany był do 1946 r., potem opuszczony. W latach 1977-79 adaptowany na salę gimnastyczną. Obecnie służy jako magazyn.

Kościół poewangelicki

Ratusz w Lubawce

Klasycystyczny Ratusz w Lubawce został wzniesiony w 1726r.

Klasycystyczny Ratusz w Lubawce by InnaIna – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl
Posąg św. Jana Nepomucena na południowo-zachodnim narożniku ratusza
Rynek w Lubawce

Rezydencja opatów w Ulanowicach

W Ulanowicach znajduje się zespół rezydencji opackiej z kościołem Świętych Wspomożycieli z 1685 r.

Kościół i dom opata w Ulanowicach (Lubawka) by Edward Knapczyk – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

Kościół św. Jadwigi w Opawie

Kościół św. Jadwigi został wzniesiony w 1687 r., a rozbudowany w stylu barokowym w końcu XVIII w. Obok znajdują się ruiny pałacu.

Opawa, kościół św. Jadwigi by Platanacero – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Kościół Wszystkich Świętych w Miszkowicach

W Miszkowicach znajduje się gotycki kościół z XV w., obok ruiny kościoła ewangelickiego.

Miszkowice, kościół Wszystkich Świętych by Ruecki, CC BY-SA 3.0
Miszkowice, ruiny kościoła ewangelickiego by Przezal – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Mieroszów

Mieroszów uzyskał prawa miejskie w 1354 r. i od początku XVI w. znajdował się w posiadaniu Hochbergów z Książa.

Kamieniczki na rynku w Mieroszowie by Edward Knapczyk – Own work, CC BY-SA 3.0 pl,

Kościół św. Michała Archanioła

Kościół św. Michała Archanioła został wybudowany na pocz. XVII w., w miejscu dawnego zamku. Zamek został zbudowany przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I w końcu XIII wieku. Zamek zniszczyły wojska w czasie wojen husyckich w 1427 r.

Kościół pw. św. Michała Archanioła w Mieroszowie by Paweł ‘pbm’ Szubert – Own work, CC BY-SA 3.0

Sokołowsko – pierwsze na świecie uzdrowisko

W 1509 r. ówczesny Görbersdorf wraz z południową częścią księstwa świdnickiego nabył hr. von Hochberg. W 1855 r. dr Hermann Brehmer (członek rodziny Hochbergów) uruchomił pierwsze na świecie specjalistyczne sanatorium dla gruźlików, w którym zastosowano nowatorską metodę leczenia klimatyczno-dietetycznego. Bliskim współpracownikiem Brehmera stał się Alfred Sokołowski. profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Na jego cześć Görbersdorf nazwano obecnie Sokołowskiem.

Na wzór Sokołowska został stworzony ośrodek leczenia gruźlicy w Davos. W późniejszym czasie Görbersdorf zyskał miano „śląskiego Davos”, chociaż to Davos powinno nazywać się „szwajcarskim Görbersdorfem (Sokołowskiem)”. W roku 1887 przebywało tu 730 kuracjuszy. Pobyt Tytusa Chałubińskiego zaowocował pośrednio jego zainteresowaniem Zakopanem, gdyż rozpoczął poszukiwania okolicy zbliżonej do tego uzdrowiska, dla zorganizowania w Polsce takiego samego ośrodka leczenia gruźlicy. Po II wojnie światowej pozostało tutaj uzdrowisko o profilu przeciwgruźliczym. Sanatorium Brehmera spaliło się w 2005 r.

Sanatorium Grunwald (d. Brehmera)
Sanatorium Grunwald (d. Brehmera)
Sanatorium Grunwald (d. Brehmera)
Sanatorium Grunwald (d. Brehmera)
Cerkiew prawosławna św. Michała Archanioła by Paweł ‘pbm’ Szubert – Own work, CC BY-SA 3.0
Budynki w Sokołowsku
Budynki w Sokołowsku

Dawny kościół ewangelicki, obecnie katolicki pw. Matki Bożej Królowej Świata został zbudowany w 1884 r.

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Świata by Paweł ‘pbm’; Szubert (talk) – Own work, CC BY-SA 3.0

Kościół św. Jadwigi w Rybnicy Leśnej

Drewniany kościół św. Jadwigi w Rybnicy Leśnej pochodzi z XVI w.

Kościół św. Jadwigi Śląskiej by Paweł 'pbm’ Szubert (talk) – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Kuchnia regionalna

W Lubawce możemy wpaść na posiłek do restauracji u Matysa w centrum miasta. Serwowane są tam dania typowej polskiej kuchni.

Pożyteczne informacje

  • Restauracja u Matysa, Aleja Wojska Polskiego 3, Lubawka

Zaplanuj wycieczkę