Szczypta historii

Karkonosze jako niezamieszkane, zalesione i trudnodostępne góry we wczesnym średniowieczu nie były wliczane do Śląska tylko do Czech. Później, grzbietem Karkonoszy przebiegała granica pomiędzy piastowskim Księstwem jaworsko-świdnickim a Czechami. W 1392 r. na mocy układu o dziedziczeniu Księstwo jaworsko-świdnickie (i północne stoki Karkonoszy) przeszło pod panowanie czeskie. Wraz z całym Śląskiem w 1742 r. Karkonosze wpadły w ręce Prus, a później Niemiec. Łączny czas przynależności Karkonoszy do Polski wynosi 75 lat. Dla porównania śląskie miejscowości u podnóży Karkonoszy wraz z całą Kotliną Jeleniogórską należą do Polski przez 393 lata.

Zachodnie Karkonosze

Zachodnie Karkonosze obejmują Śląski Grzbiet położony między Przełęczą Szklarską (886 m n.p.m.) i Przełęczą pod Śnieżką (1394 m n.p.m.). Biegnie nim granica państwowa między Polską a Czechami, a także główny wododział pomiędzy Odrą a Łabą, czyli zlewiskiem Bałtyku i Morza Północnego. Śląski Grzbiet utworzony jest w całości z granitowego trzonu wyniesionego podczas alpejskich ruchów górotwórczych w trzeciorzędzie. Jest on wyniesiony ponad Kotlinę Jeleniogórską o 1200 m. Ma on charakter rozległej zrównanej wierzchowiny, położonej na wysokości 1350-1400 m n.p.m., z której wznosi się większość karkonoskich szczytów. Zazwyczaj są to kopulaste wierzchołki pokryte rumowiskiem skalnym (gołoborzem). W środkowej części Przełęcz Karkonoska (1198 m n.p.m.) i Przełęcz Dołek (1178 m n.p.m.) dzielą grzbiet na dwie części. Grzbiet ma dwie kulminacje: na zachodzie Wielki Szyszak (1509 m n.p.m.), a na wschodzie Smogornię (1489 m n.p.m.).

Pierwsza buda pasterska powstała pod Łabskim Szczytem w XVII w. (dziś jest tu schronisko). W 1837 r. hrabia Schaffgotsch postawił nad Śnieżnymi Kotłami pierwsze w Karkonoszach schronisko turystyczne z prawdziwego zdarzenia (dziś przekaźnik RTV). W tym czasie na Śnieżce jako schronisko służyła dawna kaplica.

Grzbiet Śląski tworzy długi wał, o w miarę wyrównanej wierzchowinie, z wystającymi niezbyt wysoko, szpiczastymi lub kopulastymi wierzchołkami. Na wierzchowinie można obserwować formy będące efektem działalności procesów peryglacjalnych. Na zrównaniach grzbietowych oraz na zboczach występują obszerne torfowiska wysokie, niecki denudacyjne, kopulaste garby i ostańce skalne. Powierzchnia wierzchowiny grzbietu przechodzi wyraźnym załomem w północny stok Karkonoszy. Północny skłon jest wysoki i stromy z licznymi dolinami potoków, które go rozczłonkowują, tworząc boczne odgałęzienia. Południowy skłon składa się z wyraźnych spłaszczeń pooddzielanych głęboko wciętym dolinami rzecznymi. Z grzbietu i zboczy, zwłaszcza północnych sterczą liczne skałki.

Szklarska Poręba – Wodospad Kamieńczyka – Hala Szrenicka

Wodospad Kamieńczyka to najwyższy wodospad w polskich Sudetach. Woda potoku Kamieńczyk spada trzema kaskadami z wysokości 27 m. U stóp wodospadu znajduje się pięciometrowy kocioł eworsyjny, wypełniony blokami skalnymi. Poniżej wodospadu znajduje się kanion długości 100 m.

Schronisko Na Hali Szrenickiej

Schronisko położone jest na wysokości 1195 m n.p.m. na środku Hali Szrenickiej pomiędzy dwoma szczytami: Kamiennikiem i Szrenicą. Historia schroniska sięga 1786 roku, kiedy to postawiono budę pasterską, którą nazwano „Nowa Buda Śląska”. Wkrótce buda pasterska została przekształcona w gospodę, a następnie w schronisko. Ruch turystyczny wzrósł gwałtownie w 1869, kiedy wybudowano drogę. Obiekt był wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. Schronisko przed II wojną światową miało standard luksusowego hotelu górskiego. W 1950 r. obiekt przejęło PTTK jako „Schronisko na Hali Szrenickiej”.

Nieopodal Hali Szrenickiej znajdują się grupa skalna Końskie Łby.

Szrenica (1362 m n.p.m.)

Szrenica to szczyt górski wyniesiony jest ponad główny grzbiet Karkonoszy (Śląski Grzbiet) na wysokość 60 m. Wierzchołek leży całkowicie po polskiej stronie granicy. Cały masyw Szrenicy, tak jak i cała zachodnia część Karkonoszy, zbudowany jest z granitu karkonoskiego, który w wyniku wietrzenia utworzył na szczycie i na zboczach grupy skałek oraz rumowiska skalne, które pokrywają szczególnie wschodnią stronę zbocza.

Schronisko na Szrenicy

Schronisko na Szrenicy położone jest na wysokości 1362 m n.p.m. Należy do największych wysokogórskich schronisk w Karkonoszach. Schronisko na Szrenicy wybudowano w 1922 r.

Po II wojnie światowej w schronisku mieściła się strażnica WOP, a w 1951 zostało obiektem PTTK. W styczniu 1972 pożar zniszczył 70% powierzchni dachu. W 1992 ruinę kupili prywatni właściciele – rodzina Kłopotowskich. 19 grudnia tego roku odbyło się ponowne, uroczyste otwarcie. Poniżej schroniska na północno-wschodnim stoku Szrenicy mieści się górna stacja wyciągu krzesełkowego ze Szklarskiej Poręby na Szrenicę.

W rejonie Szrenicy występuje specyficzny mikroklimat rodzaju alpejskiego, tj. bardzo duże średnie opady roczne, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, oraz średnie temperatury znacznie niższe niż np. w Tatrach. Ze względu na unikalne położenie Karkonoszy – na uboczu głównych cyrkulacji powietrza z kierunku południowego – rzadziej mamy tam do czynienia ze zjawiskiem wiatrów fenowych (ciepłych południowych), co bezpośrednio przekłada się na większą niż np. w Tatrach liczbę dni mroźnych i śnieżnych.

Trzy Świnki

W okolicy Przełęczy Mokrej znajduje się grupa skalna – Trzy Świnki.

Twarożnik

W okolicy Przełęczy Mokrej znajduje się też grupa skalna – Twarożnik. Można stąd zejść do czeskiego schroniska Vosecká bouda.

Czeska Budka – rozdroże

Na rozdrożu Czeska Budka można zejść do źródła Łaby i czeskiego schroniska Labská bouda.

Łabski Szczyt (Violik) (1470 m n.p.m.)

Łabski Szczyt jest mało wyniosły. Znajduje się tutaj charakterystyczne gołoborze.

Wysoka Plań ponad Małym i Wielkim Śnieżnym Kotłem – Centrum przekaźnikowe RTV

Nad krawędzią Śnieżnych Kotłów usytuowana jest radiowo-telewizyjna stacja przekaźnikowa, będąca niegdyś schroniskiem. Obok znajduje się grupa skalna o nazwie Czarcia Ambona.

Wielki Szyszak

Szlak trawersuje Wielki Szyszak krawędzią Wielkiego Śnieżnego Kotła do Obniżenia pod Śmielcem. Ścieżka jest ułożona z wielkich bloków skalnych. Z Obniżenia pod Śmielcem za znakami niebieskimi możemy zejść na Rozdroże pod Wielkim Szyszakiem. Wybieramy szlak zielony prowadzący do Wielkiego Śnieżnego Kotła i Śnieżnych Stawów.

Śnieżne Kotły

Śnieżne Kotły składają się z dwóch cyrków lodowcowych – od zachodu Małego Śnieżnego Kotła i od wschodu – Wielkiego Śnieżnego Kotła, oddzielonych skalistą grzędą. Głębokość Małego Śnieżnego Kotła wynosi ok. 300 m, a wysokość ścian skalnych dochodzi do 100 m. Głębokość Wielkiego Śnieżnego Kotła wynosi ok. 250 m, a wysokość ścian osiąga 150 m. W obrębie Śnieżnych Kotłów oraz na ich przedpolu znajduje się pięć wałów moren czołowych i bocznych, natomiast przestrzeń pomiędzy nimi pokryta jest głazami moreny dennej. Na dnie Wielkiego Śnieżnego Kotła i na przedpolu Małego Śnieżnego Kotła, pomiędzy morenami, znajdują się trzy, okresowo wysychające Śnieżne Stawki i kilka młak. Do powstania lodowców oraz ich wytworów – kotłów, moren i stawków doszło w plejstocenie, w czasie ostatniego zlodowacenia (bałtyckiego), które trwało od 115 tys. lat temu do 11,7 tys. lat b2k (przed rokiem 2000). Zaczął się wtedy holocen, który jest uważany za otwarty interglacjał. Przez ostatnie 12 tys. lat temperatura stale się podnosi.

Schronisko PTTK „Pod Łabskim Szczytem”

Schronisko rozlokowane jest na hali pod Łabskim Szczytem na krawędzi Łabskiego Kotła i na wysokości 1168 m n.p.m. Teren porasta bogata roślinność, między innymi kosodrzewina, jarzębina, borówka czernica, wrzos, ciemiężyca zielona. Schronisko należy do najstarszych w Karkonoszach, powstało w czasie wojny 30-letniej (1618-1648) jako jedna z pierwszych bud pasterskich (lub leśniczówki), dającym jednocześnie schronienie wędrowcom, a jednocześnie buda strzegła Czeskiej Ścieżki.

Wraz ze wzrostem zainteresowania górami i rozwojem turystyki w Karkonoszach stare budy pasterskie zaczęły zmieniać swój wygląd, stając się schroniskami górskimi. W okolicy schroniska jeszcze na przełomie XVIII i XIX wieku wypasano zwierzęta. W grudniu 1915 wybuchł pożar i strawił budynek. W 1938 wybudowano nowe schronisko, które po II wojnie światowej przejęło PTTK.

Pożyteczne informacje

• Szklarska Poręba, dolna stacja wyciągu – Szrenica, znaki czarne i czerwone, 2:30h, 5.5 km, suma podejść 670 m;
• alternatywnie: wjazd wyciągiem krzesełkowym, trasa: górna stacja wyciągu – Szrenica, znaki czarne, 0:10h, 0.4 km, suma podejść 60 m;
• Szrenica-Łabski Szczyt- Obniżenie od Śmielcem, znaki czerwone, 2:00h, 5.7 km, suma podejść 230 m;
• Obniżenie od Śmielcem – Śnieżne Kotły- Schronisko pod Łabskim Szczytem- Szklarska Poręba, znaki zielone i żółte, 3:00h, 10.5 km, suma podejść 150 m

Zaplanuj wycieczkę