Jeruzal – Mościbrody – Siedlce – Dąbrowa
Szczypta historia
Postanowiliśmy w czasie jednej wycieczki odwiedzić pogranicze trzech regionów historycznych Mazowsza, Lubelszczyzny i Podlasia. Łącznie Siedlce i Mościbrody leżące na ziemi łukowskiej należały do Polski 931 lat, Jeruzal leżący na ziemi czerskiej (Mazowsze) 902 lat, a Dąbrowa leżąca na ziemi drohiczyńskiej 466 lat. W czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego w okolicy Siedlec przechodziła granica pomiędzy Królestwem Polskim a Rusią Kijowską. Siedlce jako leżące na ziemi łukowskiej (sandomierskiej) należały do Korony. Mazowsze, gdzie leży Jeruzal, w wyniku rozbicia dzielnicowego w 1138 roku utrzymywało niezależność aż do roku 1526, kiedy Mazowsze zostało przyłączone do Korony. Ziemia drohiczyńska na której leży Dabrowa przechodziła z rąk do rąk. W XI i XII w. została włączona do Mazowsza, a w XIII w. do Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1569 roku na mocy unii lubelskiej przy aprobacie posłów podlaskich Sejm Koronny przegłosował włączenie ziemi drohiczyńskiej do Korony Królestwa Polskiego.
W wyniku III rozbioru cały region znalazł się pod zaborem austriackim. W czasach napoleońskich, po walkach z Austrią w 1809 r. region został włączony do Księstwa Warszawskiego. W 1815 cały region wchodzi w skład Królestwa Polskiego zarządzanego przez Rosję.
Wilkowyje, czyli Jeruzal
Najbardziej charakterystycznym obiektem w Jeruzalu jest drewniany kościół św. Wojciecha, który zagrał w filmie „Ranczo”. Kościół z połowy XVIII w. jest konstrukcji zrębowej. Całe wnętrze jest bogato zdobione w stylu barokowym.
Pałac w Mościbrodach
W Mościbrodach znajduje się zabytkowy zespół dworsko – parkowy. Dwór ufundował w 1848 r. Andrzej Jarząb, który zginął w bitwie powstania styczniowego pod Siemiatyczami. W 1867 r. majątek otrzymał za zasługi w tłumieniu powstania generał Zachar Maniukin, dowodzący wojskami rosyjskimi w wymienionej wyżej bitwie. Obecnie zabudowania dworskie – dwór, oficyna, czworak, obora i spichlerz przekształcono na kompleks hotelowy.
Siedlce
W XV i XVI w. Siedlce były własnością rodu Gniewoszów Siedleckich herbu Rawicz. W XVII w. miasto przeszło w ręce Czartoryskich. Z fundacji Izabeli i Kazimierza Czartoryskich wybudowano w I poł. XVIII wieku kościół oraz pałac. W 1775 r. ich wnuczka, Aleksandra Czartoryska wyszła za mąż za Michała Ogińskiego, hetmana wielkiego litewskiego i odziedziczyła dobra siedleckie. Od tej chwili nastąpiły lata najwspanialszego rozwoju Siedlec. Miasto stało się jednym z ważniejszych ośrodków życia towarzyskiego i kulturalnego w Polsce. W Pałacu Ogińskich tworzyli poeci Oświecenia: Franciszek Karpiński, Julian Ursyn Niemcewicz, Franciszek Dionizy Kniaźnin. Przebudowano Pałac Ogińskich i kościół św. Stanisława, wybudowano kaplicę Ogińskich i ratusz, z wieżą z figurą Atlasa. Na skutek III rozbioru, Siedlce znalazły się w zaborze Austriackim i stały się miastem rządowym.
Dwór Dobrzyńskich w Dąbrowie
Dwór został wybudowany przez Dobrzyńskich w poł. XIX w. Obecnie mieści się w nim Muzeum Ziemiaństwa. W dworze prezentowana jest stała ekspozycja ilustrująca warunki mieszkania i pracy ziemiaństwa podlaskiego przełomu XIX i XX wieku. Natomiast w oficynie obok części administracyjnej stworzyliśmy warunki do organizowania wystaw czasowych. W obu budynkach są pokoje gościnne, możliwość pływania łódką i rowerem wodnym na stawie, odpoczynek w zabytkowym parku, łowienie ryb, wynajęcie rowerów.
Kuchnia regionalna
Przy dworze Mościbrody (hotel) działa Restauracja Dworska. W ciepłe dni posiłki są serwowane na tarasie bądź w ogrodzie – na świeżym powietrzu z widokiem na piękny krajobraz. W restauracyjnym menu królują tradycyjne staropolskie potrawy, wędliny, pasztety i mięsa własnego wyrobu oraz ryby z okolicznych stawów. Znajdziemy tu kiełbasę z karpia, pasztet z karpia, pierogi z karpiem.
Praktyczne informacje
- Dwór Mościbrody 52, recepcja@dwormoscibrody.pl
- Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie, Dąbrowa 133, dabrowa@muzeumsiedlce.art.pl