Lubomierz – miasto benedyktynek, Pawlaka i Kargula

Szczypta historii

Gryfów Śląski

Miasto zostało założone w 1242 r. przez księcia śląskiego Bolesława Rogatkę. Gdy Śląsk podzielił się na mniejsze księstwa, Gryfów wszedł w skład Księstwa świdnicko-jaworskiego. W 1354 r. książę świdnicko-jaworski Bolko II nadał miastu szereg praw, które sporządzone zostały na podstawie prawa lwóweckiego. W 1368 Gryfów wraz z całym księstwem przeszedł pod zwierzchność lenną króla Czech, by w 1392 wejść w skład bezpośrednio poddanych mu ziem dziedzicznych. Po drugiej stronie Kwisy rozciągały się już Łużyce Górne.

Gryfów znad Kwisy by Takasamarasa – Own work, CC BY 3.0

W 1526 tron czeski i władzę nad całym Księstwem świdnicko-jaworskim przejęli Habsburgowie. Właścicielami miasta stała się rodzina Schaffgotschów. Po wojnach śląskich miasto przypadło Prusom, a później Niemcom. Gryfów powrócił do Polski w 1945 r. Łączny czas przynależności Gryfowa Śląskiego do Polski wynosi 393 lata. Przypomnijmy, że czas przynależności do Prus i Niemiec wynosił 203 lata. Obszar Łużyc Górnych, na zachód od rzeki Kwisy należy do Polski przez 103 lata.

Kościół św. Jadwigi

Kościół św. Jadwigi pochodzi z XV wieku, wybudowany został w stylu późnogotyckim.

Kościół św. Jadwigi

Nad portykiem kościoła św. Jadwigi znajduje się grupa figuralna ze św. Janem Nepomucenem z 1729 roku

Gryfów Śląski, kościół św. Jadwigi, portal główny
Wnętrze kościoła św. Jadwigi

Wewnątrz kościoła św. Jadwigi znajduje się drewniany ołtarz z symbolami Cierpliwości, Roztropności, Nadziei, Sprawiedliwości i Męstwa, pochodzący z 1606 r. Po zamknięciu skrzydeł ołtarz upodabnia się do monstrancji.

Ołtarz by Ludwig Schneider / Wikimedia. – Own work, CC BY-SA 3.0
Organy by Ludwig Schneider / Wikimedia. – Own work, CC BY-SA 3.0

W kościele św. Jadwigi znajduje się cenne renesansowe epitafium rodziny Schaffgottschów, wykute w piaskowcu. Przedstawia ono naturalnej wielkości postacie zmarłych członków rodziny.

Epitafium rodziny Schaffgottschów, zabytkowa chrzcielnica
Naturalnej wielkości rzeźby w epitafium rodziny Schaffgottschów by Jacek Daczyński – Own work, CC BY-SA 4.0
Epitafia
Św. Florian przed wejściem do kościoła

Mury obronne

Mury obronne swą historia sięgają roku 1300, kiedy to Bolko I Świdnicki nakazał opasać miasto fortyfikacjami miejskimi.

Mury obronne

Ratusz

Ratusz ustawiony na środku rynku gryfowskiego pochodzi z poł. XVI w. W wyniku przebudowy i remontów zatracił on swój pierwotny, renesansowy charakter.

Ratusz

Na uwagę zasługuje kamienna tablica z wykutym napisem głoszącym, że w 1624 r. ówczesny burmistrz miasta Steudner wzniósł ratuszową wieżę. Nad tablicą znajduje się zasłonięte kratą okno. Tutaj mieścił się niegdyś areszt miejski. Powyżej mamy fresk z Bolesławem Wysokim – jednym z książąt piastowskich.

Ratusz
Bolesłąw Wysoki na wieży ratuszowej
Kamieniczki w Rynku
Fontanna miejska z 1908 r.

Cmentarz

Kościół cmentarny św. Wawrzyńca pochodzi z 1560 r. Na cmentarzu znajdziemy kaplice grobowe i nagrobki z epoki baroku i rokoka.

Grobowiec na cmentarzu w Gryfowie Śląskim

Kamienny most

Graniczna rzeka Kwisa, kamienny most

Lubomierz

Początki powstania miasta wiążą się z usytuowaniem osady w XII w. na szlaku handlowym łączącym Zgorzelec z Pragą, jej pozostałością jest charakterystyczny układ przestrzenny z podłużnym rynkiem. W późniejszym okresie zlokalizowano tu klasztor sióstr benedyktynek, ufundowany przez Juttę z Lubomierza, założycielkę tego zakonu. Lubomierz był własnością benedyktynek w latach 1278 – 1810. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1291 od księcia Bolka I Surowego. Lubomierz w 1945 został włączony do Polski. Miasto nie uległo zniszczeniu podczas II wojny światowej.

Panorama Lubomierza (widok od strony północnej) by Ludwig Schneider / Wikimedia. – Praca własna, CC BY-SA 3.0

Klasztor sióstr benedyktynek

Klasztor stanowi zwarty kompleks budynków z elementami gotyckimi i barokowymi. Na zespół ten składa się kościół Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa z XV/XVI w., klasztor (ob. liceum) z pocz. XVI w. oraz Dom Opatki z 1650 r.

Rynek w Lubomierzu, klasztor
Fasada kościoła Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa
Rynek, wjazd do klasztoru
Wnętrze kościoła Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa
Dawny klasztor Benedyktynek by Platanacero – Praca własna, CC BY-SA 4.0

Ratusz

Ratusz pochodzi z 1449 r. Do ratusza prowadzi wejście zaakcentowane schodami z balustradą. W północnej ścianie ratusza jest wmurowany piaskowcowy pręgierz z 1530 r.

Ratusz
Rynek w Lubomierzu
Rynek, tutaj Pawlak znalazł młynarza Kokeszkę
Rynek w Lubomierzu
Kolumna maryjna
Fontanna z figurą św. Maternusa

Muzeum Kargula i Pawlaka w Lubomierzu

Muzeum znajduje się w dawnym Domu Płócienników, w budynku pochodzącym z XVI w.

Muzeum Kargula i Pawlaka
Muzeum Kargula i Pawlaka

Muzeum zlokalizowane jest w pobliżu Lubomierskiego Rynku (Placu Wolności), którego plener kilkakrotnie pojawia się w filmie Sami swoi. W Muzeum Kargula i Pawlaka zgromadzone są różne pamiątki związane z kultową komedią Sylwestra Chęcińskiego, przede wszystkim rekwizyty wykorzystane przy kręceniu filmu. Wśród rekwizytów znajdują się m.in. karabin, z którego zamek wylata, granat do świątecznego ubrania i fragment płota, przy którym kłócili się bohaterowie.

Postacie Kargula i Pawlaka
Granat i sierp tatowy z „Sami swoi”
Nowiuśkie koszule Pawlaka i ostatnie garnki Kargula
Karabin, z którego zamek wylata
Eksponaty z filmu „Sami swoi”

Kuchnia regionalna

Na posiłek można się wybrać w Gyfowie Śląskim do restauracji Coffee Street w Rynku. Oferowane są tu dania kuchni polskiej, np. kaczka, placki, pierogi, naleśniki i sałatki.

Pożyteczne informacje

  • Coffee Street, ul. Felczerska 13 Rynek, Gryfów Śląski

Zaplanuj wycieczkę